ইলোৰা হৈছে ঔৰঙ্গাবাদ জিলাৰ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্যক্ষেত্ৰ, য'ত ১০০ ৰো অধিক শিলত কটা গুহা আছে। যাৰ ভিতৰত, মাত্ৰ ৩৪টা ৰাইজৰ বাবে মুকলি। পৰিক্ষেত্ৰটোত বৌদ্ধ, হিন্দু আৰু জৈন বিশ্বাসৰ গুহা আছে। ই কৈলাশ মন্দিৰৰ ব্যতিক্ৰমী একশিলা মন্দিৰৰ বাবে বিখ্যাত।

জিলা/ অঞ্চল
ঔৰঙ্গাবাদ জিলা, মহাৰাষ্ট্ৰ, ভাৰত।

ইতিহাস
ইলোৰা গুহা চৌহদ পৃথিৱীৰ আটাইতকৈ ধুনীয়া ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰসমূহৰ ভিতৰত এটা। এই গুহাবোৰ ষষ্ঠৰ পৰা দশম শতিকাৰ ভিতৰত খোদিত কৰা হৈছিল।  গুহাবোৰ দক্ষিণৰ পৰা উত্তৰলৈ গণনা কৰা হয় আৰু গুহাসমূহৰ প্ৰকৃত কালক্ৰমৰ ওপৰত আধাৰিত নহয়। ৩৪ টা সুগম গুহাৰ ভিতৰত, ১২ টা বৌদ্ধ ধৰ্মৰ, ১২ টা হিন্দু ধৰ্মৰ আৰু ৫ টা জৈন ধৰ্মৰ।
হাতীৰ পূৰ্ণাৱয়বৰ মূৰ্তি আৰু দুটা ওখ বিজয় স্তম্ভ। বিভিন্ন দেৱতাৰ বিশাল ভাস্কৰ্যযুক্ত পেনেলৰে সজোৱা স্তম্ভযুক্ত গেলেৰী আছে।বৌদ্ধ গুহা: প্ৰায় সকলো বৌদ্ধ গুহা ষষ্ঠ আৰু সপ্তম শতিকাৰ অন্তৰ্গত। ৫,১০ আৰু ১২ নম্বৰৰ গুহাবোৰত গুৰুত্বপূৰ্ণ শিল্পকৰ্ম দেখিবলৈ পাব। গুহা ১০ হৈছে এটা চৈত্য (প্ৰাৰ্থনা গৃহ), আৰু গুহা ১১ আৰু ১২ হৈছে ভাৰতৰ একমাত্ৰ জ্ঞাত বহুমহলীয়া বৌদ্ধ মঠ। ইয়াত অসংখ্য গূঢ় বৌদ্ধ দেৱতা ৰখা আছে।
হিন্দু গুহাসমূহ:- ১৩ ৰ পৰা ২৯ নম্বৰ গুহাবোৰ হৈছে সপ্তমৰ পৰা ৯ম শতিকাৰ খ্ৰীষ্টপূৰ্বলৈ হিন্দু গুহা। ইলোৰাৰ হিন্দু গুহাসমূহৰ ভিতৰত ১৫, ১৬, ২১ আৰু ২৯ নম্বৰৰ গুহাবোৰ আটাইতকৈ ধুনীয়া বুলি গণ্য কৰা হয়। গুহা ১৫ হৈছে ১১ আৰু ১২ গুহাৰ দৰে এক বহুমহলা শৈৱ মঠ। এই গুহাটোত ভিতৰৰ দেৱালত অসংখ্য উল্লেখযোগ্য ভাস্কৰ্য খোদিত কৰা আছে আৰু কিছুমান ছবিত এতিয়াও প্লাষ্টাৰৰ চিহ্ন বাকী আছে যিয়ে ভাস্কৰ্যসমূহৰ চিত্ৰসমূহ সূচায়। গুহা ১৬ ক কৈলাশ মন্দিৰ বুলি কোৱা হয়, যি হৈছে ইলোৰাৰ অতুলনীয় কেন্দ্ৰবিন্দু। ইয়াক বহুমহলা মন্দিৰৰ দৰে দেখা যায়, কিন্তু ই এটা শিলৰ পৰা খোদিত এক একশিলাগাঁথনি। চোতালখনৰ কাষৰ দেৱালত দুটা জীৱন আছে। আনকি এই মন্দিৰটোত চিত্ৰ আৰু শিলালিপিৰ কেইটামান চিহ্ন আছে। গুহা ২৯ হৈছে মুম্বাইৰ ওচৰৰ এলিফেণ্টাৰ গুহাৰ দৰে এক বিস্তৃত গুহা মন্দিৰ।
জৈন গুহাসমূহ:- এই গুহাবোৰ পাঁচটা খননত গোট খাই আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৩০ ৰ পৰা ৩৪। এইবোৰৰ বাহিৰেও, এই পাহাৰৰ বিপৰীত মুখত আৰু ছয়টা জৈন গুহা আছে। এই সকলোবোৰ গুহা জৈন ধৰ্মৰ দিগম্বৰা সম্প্ৰদায়ৰ। গুহা নম্বৰ ৩২, যাক ইন্দ্ৰসভা বুলি কোৱা হয়, অতি বিস্তৃত, আৰু ইয়াক বাদ দিব নালাগে। ইয়াৰ তলৰ মহলাটো অসম্পূৰ্ণ হৈ আছে, আনহাতে ওপৰৰ মহলাটো আটাইতকৈ ডাঙৰ আৰু আটাইতকৈ বিস্তৃত গুহা য'ত সুন্দৰ স্তম্ভ, ডাঙৰ ভাস্কৰ্যৰ পেনেল আৰু ইয়াৰ চিলিংত চিত্ৰ আছে।

ভূগোল
ইলোৰা গুহাবোৰ ঔৰঙ্গাবাদ চহৰৰ উত্তৰ-পশ্চিমে ২৯ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত অৱস্থিত। নিকটতম গাওঁখন হৈছে খুলদাবাদ আৰু দৌলতাবাদৰ বিখ্যাত দুৰ্গ।

বতৰ/জলবায়ু
ঔৰঙ্গাবাদ অঞ্চলৰ জলবায়ু গৰম আৰু শুকান। গ্ৰীষ্মকাল শীত আৰু বাৰিষাতকৈ অধিক চৰম, যাৰ তাপমাত্ৰা ৪০.৫ ডিগ্ৰী চেলচিয়াছলৈকে বৃদ্ধি হয়।
শীতকাল মৃদু, আৰু গড় তাপমাত্ৰা ২৮-৩০ ডিগ্ৰী চেলচিয়াছৰ মাজত হয়। বাৰিষা ঋতুত অত্যাধিক ঋতুগত তাৰতম্য থাকে, আৰু ঔৰঙ্গাবাদত বাৰ্ষিক বৰষুণৰ পৰিমাণ প্ৰায় ৭২৬ মি.মি.।

কৰিবলগীয়া কাম
ইলোৰা গুহাসমূহৰ সম্পূৰ্ণ ভ্ৰমণৰ বাবে ৪-৫ ঘণ্টাৰ প্ৰয়োজন। ইলোৰা গুহাৰ বাহিৰেও, গণেশ লেনা গুহা চৌহদ দৰ্শন কৰিব পাৰি।জলপ্ৰপাত আৰু জুৰিয়ে ঠাইখনত এক মনোৰম পৰিৱেশ সৃষ্টি কৰে। তথ্য কেন্দ্ৰলৈ যোৱাৰ পৰামৰ্শ দিয়া হয়।

নিকটতম পৰ্যটন স্থান
● গ্ৰীশনেশ্বৰ মন্দিৰ, ইলোৰা (৫.৩ কি.মি.)
● বিবি কামাকবাৰা, ঔৰঙ্গাবাদ গুহা (২৯.২ কি.মি.)
● দৌলতাবাদ দুৰ্গ (১৩.২ কি.মি.)
● খুলদাবাদ গাওঁ আৰু ঔৰঙ্গজেবৰ সমাধি (৫ কি.মি.)
● ঔৰঙ্গাবাদ গুহা (৩০.৯ কি.মি.)

দূৰত্ব আৰু প্ৰয়োজনীয় সময়ৰ সৈতে ৰেল, বিমান, পথ (ৰেল, বিমান, বাছ) দ্বাৰা পৰ্যটন স্থলীলৈ কেনেদৰে ভ্ৰমণ কৰিব পাৰি
নিকটতম বিমানবন্দৰ: নিকটতম বিমানবন্দৰ হৈছে ঔৰঙ্গাবাদ য'ত ভাৰতীয় মুখ্য চহৰসমূহলৈ দৈনিক বিমান চলাচল কৰে (৩৬.২ কি.মি.)।
নিকটতম ৰেল ষ্টেচন: ঔৰঙ্গাবাদ ৰেলষ্টেচন ৰভাৰতৰ বেছিভাগ চহৰৰ সৈতে সংযোগ আছে। ঔৰঙ্গাবাদ জনশতাব্দী এক্সপ্ৰেছ মুম্বাইলৈ দৈনিক দ্ৰুত গতিত চলি আছে।
পথেৰে: ইলোৰা ঔৰঙ্গাবাদৰ পৰা প্ৰায়  ৩০ কিলোমিটাৰ দূৰত। দুয়োখন ঠাইৰ মাজত বাছ, ব্যক্তিগত বাহন আৰু টেক্সি নিয়মীয়াকৈ চলাচল কৰে।
মুম্বাইৰ পৰা দূৰত্ব: ৩৫০ কি.মি.।

বিশেষ খাদ্য বিশেষত্ব আৰু হোটেল
আমিষ: নান খালিয়া
নিৰামিষ: হুৰ্দা, দালবাট্টি, বাংগীভৰ্তা (বেঙেনাৰ এক বিশেষ প্ৰস্তুতি), শেভ ভাজি
কৃষিজাত সামগ্ৰী: জলগাওঁৰ কল।

ওচৰত থকাৰ সুবিধাসমূহ আৰু হোটেল/ চিকিৎসালয়/ডাকঘৰ/আৰক্ষীচকী
ইলোৰা চাইটত সকলো প্ৰাথমিক পৰ্যটন সুবিধা আছে। বাসস্থানৰ বাবে ঔৰঙ্গাবাদ আৰু ইয়াৰ আশে-পাশে বহুতো হোটেল উপলব্ধ।

ওচৰৰ এমটিডিচি ৰিজৰ্টৰ বিৱৰণ    
এমটিডিচি ঔৰঙ্গাবাদ ৰিজৰ্ট ইলোৰাৰ পৰা ২৯ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত আছে।

পৰ্যটক নিৰ্দেশিকা তথ্য
মুখ্য গুহাৰ প্ৰৱেশদ্বাৰত চৰকাৰী-কৰ্তৃত্বপ্ৰাপ্ত পৰ্যটক গাইড উপলব্ধ।

ভ্ৰমণ চালকৰ তথ্য
বহুতো ট্যুৰ অপাৰেটৰে ইলোৰা গুহালৈ সৰ্বাত্মক ভ্ৰমণ কৰে য'ত পৰিবহন, আহাৰ আৰু নিৰ্দেশিত ভ্ৰমণ থাকে।

দৰ্শন কৰা নিয়ম আৰু সময় , ভ্ৰমণ কৰাৰ বাবে সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ মাহ    
ইলোৰা গুহাসমূহৰ ভ্ৰমণৰ সময় হৈছে ৰাতিপুৱা ৯.০০ বজাৰ পৰা সন্ধিয়া ৫.০০ (মঙলবাৰে বন্ধ)।
ঠাইখনত খোৱাৰ অনুমতি নাই। এই গুহাবোৰ ভ্ৰমণ কৰাৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ ঋতু হৈছে জুনৰ পৰা মাৰ্চলৈ।

অঞ্চলত কথিত ভাষা
ইংৰাজী, হিন্দী, মাৰাঠী।

অঞ্চলৰ মানচিত্ৰ
    
পৰ্যটন স্থানৰ মাল্টি মিডিয়া ফাইল (ছবি, ভিডিঅ', অডিঅ', জিআইএফ)