মহাকালী গুহাসমূহ, যাক কণ্ডিভিটা গুহা বুলিও জনা যায়, হৈছে ১৯ টা শিলত কটা গুহাৰ এটা গোট। ই মহাৰাষ্ট্ৰৰ মুম্বাইৰ পশ্চিম উপনগৰ আন্ধেৰীত আছে। ই চৈতা আৰু বিহাৰৰ সৈতে বৌদ্ধ গুহাৰ এটা গোট। কিছুমান গুহাৰ সুন্দৰ ভাস্কৰ্য আৰু শিলালিপিৰ অৱশিষ্টও আছে।

জিলা/ অঞ্চল
মুম্বাই উপনগৰ, মহাৰাষ্ট্ৰ, ভাৰত।

ইতিহাস
এইটো ১৯ টা গুহাৰ এটা গোট যি ঠাইৰ পৰা আন্ধেৰীৰ ভেৰাৱলীৰ এটা সৰু পাহাৰৰ পৰা মাৰোলৰ নগৰীয় দৃশ্যপট দেখা যায়। এইবোৰ প্ৰথম শতিকাৰ পৰা ষষ্ঠ শতিকাৰ মাজত খোদিত কৰা হৈছিল। মুখ্য চৈত্য (বৌদ্ধ প্ৰাৰ্থনা গৃহ)ৰ কিছুমান ভাস্কৰ্যৰ পেনেল ৬ষ্ঠ শতিকাৰ।
এই স্থানটো পৰৱৰ্তী সময়ছোৱাত গূঢ় বৌদ্ধ ধৰ্মৰ এটা মুখ্য কেন্দ্ৰ আছিল। ঠাইখনত গুহাবোৰৰ ওপৰেৰে, পাহাৰৰ ওপৰত এটা ইটাস্তূপৰ অৱশিষ্ট আছে। গুহা ১ আৰু ৯ সেই স্থানৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ গুহা। এইবোৰ বৌদ্ধ প্ৰাৰ্থনা গৃহ।
বহুতো বৌদ্ধ আৰু শৈৱ মঠ এই অঞ্চলত বহু শতাব্দী ধৰি একেলগে বিদ্যমান আছিল। ওচৰত থকা যোগেশ্বৰী গুহা হৈছে এই সহাবস্থানৰ এক উদাহৰণ।
মহাকালী গুহাসমূহৰ পৰা এজন গূঢ় বৌদ্ধ দেৱতা ভাস্কৰ্যৰ সৈতে এক অনন্য স্তূপ গুহা নং ১ ৰ পৰা পাদদেশলৈ পৰিছিল। এতিয়া তেওঁক জুনা মহাকালি মন্দিৰ (পুৰণি মহাকালী মন্দিৰ) বুলি জনাজাত মন্দিৰত দেৱী মহাকালী হিচাপে পূজা কৰা হয়। ইয়াত থকা শিলটো হৈছে আগ্নেয়গিৰি ব্ৰেচিয়া, যি সংৰক্ষণৰ বাবে সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ প্ৰকাৰৰ শিল নহয়। এইটো মুম্বাই দ্বীপৰ আটাইতকৈ উৰ্বৰ বেল্টবোৰৰ এটা আছিল। মহাকালী গুহাসমূহৰ স্থানটো চুবুৰীয়া গাওঁখনৰ নামেৰে 'কণ্ডিভাতে' বুলিও জনা যায়।
পাচপাউলি মহাকালী গুহাসমূহৰ পৰা কেইকিলোমিটাৰ দূৰত। শিলালিপিত উল্লেখ কৰা হৈছে যে পাচপাউলিৰ এজন ব্যক্তিয়ে মহাকালীত বিহাৰ দান কৰিছে। মহাকালী গুহাসমূহ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১ম শতিকাৰ পৰা কমেও দ্বাদশ শতিকালৈকে সক্ৰিয় মঠ আছিল। ই স্থানীয় অনুদানত জীয়াই আছিল আৰু কানহেৰীৰ সৈতে সম্পৰ্কিত মঠ হিচাপে কাম কৰিছিল।

ভূগোল
গুহাবোৰ পশ্চিম ভাৰতৰ মুম্বাই চহৰৰ আন্ধেৰীৰ পশ্চিম উপনগৰত অৱস্থিত।

বতৰ/জলবায়ু
কোঙ্কন অঞ্চলৰ বতৰ মুখ্যঃ বৰষুণৰ, কোঙ্কন বেল্টত প্ৰচুৰ বৰষুণ (প্ৰায় ২৫০০ মি.মি.ৰ পৰা ৪৫০০ মি.মি.) হয়, আৰু জলবায়ু আৰ্দ্ৰ আৰু গৰম হৈ থাকে। এই ঋতুত তাপমাত্ৰা ৩০ ডিগ্ৰী চেলচিয়াছলৈকে উপনীত হয়।
গ্ৰীষ্মকাল গৰম আৰু আৰ্দ্ৰ হয়, আৰু তাপমাত্ৰা ৪০ ডিগ্ৰী চেলচিয়াছ স্পৰ্শ কৰে।
কোঙ্কনত শীতকাল হৈছে তুলনামূলকভাৱে মৃদু জলবায়ুৰ(প্ৰায় ২৮ ডিগ্ৰী চেলচিয়াছ), আৰু বতৰ শীতল আৰু শুকান হৈ থাকে।

কৰিবলগীয়া কাম
সম্পূৰ্ণ গুহাটো এটা মুকলি সংগ্ৰহালয়ৰ দৰে য'ত স্মাৰক আৰু শিল্পকলাৰ সংগ্ৰহ আছে। সম্পূৰ্ণ পৰিক্ষেত্ৰটো চাবলৈ কমেও ২ৰ পৰা ৩ ঘণ্টাৰ প্ৰয়োজন হ'ব।
বেছিভাগ গুহা বিহাৰ কিন্তু গুহা নং ৯ৰ চৈত্যত বৌদ্ধ ভাস্কৰ্যৰ পেনেল প্ৰদৰ্শন কৰা হয়।

নিকটতম পৰ্যটন স্থান
মহাকালী গুহাত নিম্নলিখিত পৰ্যটন স্থলসমূহ ভ্ৰমণ কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিব পাৰি,
● যোগেশ্বৰী গুহা (২.৮ কি.মি.)
● পাৱাই হ্ৰদ (৫.৯ কি.মি.)
● বান্দ্ৰা দূৰ্গ (১৪.২ কি.মি.)
● এলিফেন্টা গুহা(৩০.৪ কি.মি.)
● মাউন্ট মেৰী গীৰ্জাঘৰ (১৩.৭ কি.মি.)
● ৱৰ্লি দূৰ্গ (২১.৬ কি.মি.)

দূৰত্ব আৰু প্ৰয়োজনীয় সময়ৰ সৈতে ৰেল, বিমান, পথ (ৰেল, বিমান, বাছ) দ্বাৰা পৰ্যটন স্থলীলৈ কেনেদৰে ভ্ৰমণ কৰিব পাৰি
● নিকটতম বিমানবন্দৰ:-ছত্ৰপতি শিৱাজী মহাৰাজ বিমানবন্দৰ (২.৬ কি.মি.)
● নিকটতম ৰেল ষ্টেচন:- আন্ধেৰী ৰেল ষ্টেচন (৩.৬ কি.মি.)
● ছত্ৰপতি শিৱাজী মহাৰাজ টাৰ্মিনাচ (২৫.৪ কি.মি.)
● ভাড়াত ল'বলৈ কেব আৰু ব্যক্তিগত বাহন ষ্টেচনৰ পৰা উপলব্ধ।

বিশেষ খাদ্য বিশেষত্ব আৰু হোটেল
মুম্বাইত থকাৰ বাবে ৰেষ্টুৰেণ্টবোৰে বিভিন্ন ধৰণৰ ৰন্ধন প্ৰণালী পৰিৱেশন কৰে।

ওচৰত থকাৰ সুবিধাসমূহ আৰু হোটেল/ চিকিৎসালয়/ডাকঘৰ/আৰক্ষীচকী
● গুহাবোৰৰ ওচৰত শৌচালয়, কেইখনমান সৰু ৰেষ্টুৰেণ্টৰ দৰে প্ৰাথমিক সুবিধা আছে যিয়ে বিভিন্ন ৰন্ধন প্ৰণালী আৰু পেকেট পানী পৰিৱেশন কৰে।
● হলি স্পিৰিট চিকিৎসালয় গুহাৰ পৰা ৮৫০ মিটাৰ দূৰত। প্ৰাথমিক চিকিৎসাৰ বাবে গুহাৰ ওচৰত কেইখনমান ক্লিনিক আছে।
● নিকটতম আৰক্ষী চকী হৈছে তক্ষচিলা আৰক্ষী চকী (৭০০ মিটাৰ)

ওচৰৰ এমটিডিচি ৰিজৰ্টৰ বিৱৰণ

পৰ্যটক নিৰ্দেশিকা তথ্য
বিভিন্ন সংগঠন/প্ৰতিষ্ঠানে পৰ্যটকসকলক মহাকালী গুহাৰ ওচৰত ফুৰাৰ সুবিধা কৰে।

ট্যুৰ অপাৰেটৰৰ তথ্য
মুম্বাইৰ কেইবাজনো ঐতিহ্যবাহী ট্যুৰ অপাৰেটৰে মহাকালী গুহালৈ পৰিকল্পিত ভ্ৰমণ প্ৰদান কৰে য'ত এই ঠাইলৈ পৰিবহন, আহাৰ আৰু নিৰ্দেশিত ভ্ৰমণ অন্তৰ্ভুক্ত থাকে।

দৰ্শন কৰা নিয়ম আৰু সময় , ভ্ৰমণ কৰাৰ বাবে সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ মাহ    
● মহাকালী গুহা ৯.০০বজাৰ পৰা ৬.০০ বজালৈকে মুকলি।
● স্থানটো দৰ্শন কৰাৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ ঋতু হৈছে শীতকালত (নৱেম্বৰৰ পৰা ফেব্ৰুৱাৰী)
● পৰ্যটকসকলে প্ৰৱেশ টিকটৰ বাবে ২০ নং প্ৰৱেশ দ্বাৰত পৰিশোধ কৰিব লাগিব।

অঞ্চলত কথিত ভাষা
ইংৰাজী, হিন্দী, মাৰাঠী।

অঞ্চলৰ মানচিত্ৰ
    
পৰ্যটনস্থানৰ মাল্টিমিডিয়া ফাইল (ছবি, ভিডিঅ', অডিঅ', জিআইএফ)