હિમરુ

Districts / Region

મહારાષ્ટ્ર રાજ્યના ઔરાંગાબાદ જિલ્લામાાં ઉત્પાદદિ દહમરૂ શાલ િેમની અનન્ય રિના અનેગણુ વત્તા માટેપ્રખ્યાિ છે.

Unique Features

હમરૂ શબ્દ ફારસી શબ્દ હમ-રૂ પરથી આવ્યો છેઅનેિેનો અથભ નકલ અથવા નકલ થાય છે. િેણે અન્ય વણાટ શૈલીઓમાાંથી કેટલીક િકનીકોની નકલ કરી છેજે િેના નામનુાં કારણ હોઈ શકેછે.  દહમરૂ એ કુમ-ખ્વાબની પ્રતિકૃતિ છે, જે પ્રાિીન સમયના સોનેરી અને િાાંદીના દોરાઓથી વણાયેલી છે અને ખાસ શાહી પદરવારો માટે બનાવવામાાં આવી હિી. તસલ્ક પરના ઝરીના કામમાાં સોના અથવા િાાંદીના દોરાનો ઉપયોગ થાય છે. દહમરૂ પણ િેિ વાપરે છે પરાંતુ થોડી હલકી ગણુ વત્તાનો. ગ ૂાંથણકામમાાં રેશમના દોરા ઉપરાાંિ કપાસ અથવા વ ૂલન થ્રેડનો પણ આ શૈલીમાાં ઉપયોગ થાય છે.
િેિસ્વી આકષભક રાંગોમાાં ફ્લોરલ દડઝાઈન, ખ ૂબ િ ઓછી દકિંમિ અનેવ ૂલન-વેરની નરમાઈ આ શાલની મહત્વપ ૂણભ તવશેષિાઓ છે.  મહુ મ્મદ-ચબન-તગુ લકે પોિાની રાિધાની દદલ્હીથી દેવગીરી ખસેડિી વખિેપોિાની સાથે બનારસ અનેઅમદાવાદના કુશળ વણકરોને લાવ્યા, જેઓ ઝરી કામમાાં તનષ્ટ્ણાિ હિા. દહમરૂ વકભનુાં વિભમાન સ્વરૂપ આ વણકરોની ર્ેટ છે.
ઘેરી પષ્ટ્ૃઠભતૂમ પર સદુાં ર ફ્લોરલ પેટનભ એ દહમરૂ દડઝાઇનના ઉચ્િ ચબિંદુઓ છે. પેટનભ, રેખાઓ, રાંગો અનેએકાંદર દડઝાઇન વણાટની આ પ્રખ્યાિ કળાની સાક્ષી આપેછે. સ ાંપ ૂણભ વણાયેલા, એક િોરસ મીટર કાપડનુાં વિન આશરે 100-150 ગ્રામ છે. વણાયેલા પેટનભના િોરસ ઇંિમાાં લગર્ગ 280 થ્રેડ કાઉન્ટ હોય છે. અમે અિ ાંિા, ઇલોરા ગફુ ાઓની તવતવધ દડઝાઇનને દડઝાઇનની પેટનભના સ ાંદર્ભ િરીકે નોંધી શકીએ છીએ જેની સાથેિેઓ હજુ પણ અલગ પેટનભ બનાવે છે. દહમરૂને કોટન અને તસલ્ક સાથેવધારાના વેફ્ટ દફગર ફેચબ્રક સાથે િોઈ શકાય છે. િે સ્ટોલ્સ, શાલ અને ફતનિતશિંગ સામગ્રીના સ્વરૂપમાાં ઉપયોગ માટે આરામદાયક છે. અંડાકાર, હીરા, વતળભુ ો, અષ્ટ્ટકોણ, ર્ૌતમતિક આકારના ષટ્કોણની મોટાર્ાગની દડઝાઇન િોવા મળેછે. આપણેબદામ, અનાનસ જેવા ફળોની દડઝાઇન પણ િોઈ શકીએ છીએ.
આજે મોટાર્ાગની દહમરૂ શાલ અનેસાડીઓ પાવર લ ૂમ્સ દ્વારા મોટા પાયેઉત્પાદદિ કરવામાાં આવેછે, માત્ર થોડા િ િેમના પરાંપરાગિ લ ૂમ્સનો ઉપયોગ કરે છે, પરાંતુિૈયાર ઉત્પાદનોમાાં હાથથી બનાવેલી વસ્તઓુ ની કૃપા અનેસદુાં રિાનો અર્ાવ હોય છે. વણકરોની જૂની જાતિ હવે રહી નથી અને યવુ ા પેઢી વધુ સારી કમાણી કરિી નોકરીઓ િરફ આગળ વધી રહી છે, આ કળા માટે દદવસો અંધકારમય લાગેછે. એવુાં કહેવાય છેકે ઔરાંગાબાદમાાં ૧૯૫૦ના દાયકામાાં લગર્ગ ૫૦૦૦ વણકરો સદિય હિા ત્યારે ૨૦૧૮ સધુ ીમાાં માત્ર બેિ રહી ગયા હિા. આ સદુાં ર કલા સ્વરૂપના અસ્સ્િત્વ માટે અતધકૃિ ડેસ્ક િેમિ NGO િરફથી પ્રિ ાંડ પ્રયાસની િરૂર છે.