જ્યોતિબા મંદિર 12 જ્યોતિર્લિંગોમાંનું એક છે. આ ગામને કેદારનાથ અથવા વાડી રત્નાગીરી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.  મંદિર એક ટેકરી પર છે, અને મંદિરમાં દેવતાને કેદારેશ્વર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.

જીલ્લાઓ / પ્રદેશ
વાડી રત્નાગીરી, કોલ્હાપુર જિલ્લો, મહારાષ્ટ્ર, ભારત

ઈતિહાસ
જ્યોતિબા મંદિર સમૂહ જેને જ્યોતિબા ટેકરી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે તેમાં ભગવાન શિવ સાથે જોડાયેલા અસંખ્ય મંદિરો અને પવિત્ર સ્થળો છે.  દેવી અંબાબાઈ અને શિવ સાથે જોડાયેલી મૌખિક પરંપરાઓ અને પૌરાણિક કથાઓ આજે પણ આ પ્રદેશમાં વર્ણવવામાં આવે છે.
 ટેકરીની ટોચ પર ૧૮ મી અને ૧૯ મી સદી દરમિયાન મરાઠા ઉમરાવો દ્વારા બાંધવામાં આવેલા અસંખ્ય મંદિરો છે.  જ્યોતિબાનું મૂળ મંદિર ૧૭૩૦ માં એક વ્યક્તિ નવજી સયાએ બનાવ્યું હોવાનું કહેવાય છે. હાલના મંદિરનું નિર્માણ રણોજીરાવ સિંદેએ કરાવ્યું હતું.  કેદારેશ્વરનું બીજું મંદિર ૧૮૦૮ માં દૌલતરાવ સિંદે દ્વારા નજીકમાં બનાવવામાં આવ્યું હતું.  રામલિંગને સમર્પિત ત્રીજું મંદિર ૧૭૮૦ માં એક વ્યક્તિ માલજી નિલમ પનાહલકરે બનાવ્યું હતું.  કેદારેશ્વરના મંદિર સામે નાના ગુંબજવાળા મંદિરમાં કાળા પથ્થરથી બનેલા બે પવિત્ર બળદો છે.  પ્રીતિરાવ હિંમત બહાદુર દ્વારા ૧૭૫૦ માં દેવી યમાઈનું મંદિર બનાવામાં આવ્યું હતું.  યમાઈની સામે બે પવિત્ર કુંડ છે.  આમાંથી એક કુંડ જીજાબાઈ સાહેબે લગભગ ૧૭૪૩ માં બનાવ્યો હતો;  જમદજ્ઞા તીર્થનું નિર્માણ રણોજીરાવ શિંદેએ કરાવ્યું હતું.  આ બે તીર્થ અથવા પવિત્ર પૂલ ઉપરાંત, પાંચ તળાવ અને કુવાઓ છે અને બે પવિત્ર ઝરણાઓ ટેકરીની બાજુઓમાં વહે છે.

ભૂગોળ
મંદિર દરિયાની સપાટીથી ૩૧૨૪ ફૂટ ઊંચા પર્વત પર છે.  મંદિર કોલ્હાપુરથી ૧૮ કિમી  ઉત્તર-પશ્ચિમ માં આવેલું છે.

હવામાન / આબોહવ
આ પ્રદેશની આબોહવા બાકીના મહારાષ્ટ્રની જેમ દરિયાકાંઠા તેમજ અંતર્દેશીય તત્વોનું મિશ્રણ છે.

કરવા યોગ્ય પ્રવૃત્તિઓ
આ પ્રદેશમાંઆ પ્રદેશમાં પૂરું વર્ષ ગરમ-અર્ધ શુષ્ક વાતાવરણ બની રહે છે અને સરેરાશ તાપમાન ૧૯-૩૩ ડિગ્રી સેલ્સિયસ હોય છે.
 એપ્રિલ અને મે આ પ્રદેશના સૌથી બે ગરમ મહિનાઓ છે જ્યારે તાપમાન ૪૨ ડિગ્રી સેલ્સિયસ સુધી પહોંચે જાય છે.
 શિયાળો અતિ ઠંડો હોય છે, અને તાપમાન રાત્રે ૧૦ ડિગ્રી સેલ્સિયસ જેટલું નીચું જઈ શકે છે, પરંતુ દિવસનું સરેરાશ તાપમાન લગભગ ૨૬ ડિગ્રી સેલ્સિયસ હોય છે.
 આ પ્રદેશમાં થતો વાર્ષિક વરસાદ ૭૬૩ મીમી જેટલો હોય છે. 

નજીકનું ટૂરિસ્ટ સ્થળ
આસપાસમાં ઘણા ટૂરિસ્ટ સ્થળો છે
●     પનહલા ફોર્ટ (૧૩ કિમી)
●     શિવતેજ શિવશ્રુતિ વોટરપાર્ક (૮ કિમી)
●     મહાલક્ષ્મી આમાબાઈ મંદિર (૨૦ કિમી)

વિશેષ વાનગીઓની વિશેષતાઓ અને હોટલ
આ પ્રદેશ ત્યાંના દક્ષિણ મહારાષ્ટ્રિયન ભોજન માટે પ્રખ્યાત છે જે સ્થાનિક રીતે ઉપલબ્ધ છે.

નજીકમાં રહેવાની સુવિધાઓ અને હોટેલ/હોસ્પિટલ/પોસ્ટ ઓફિસ/પોલીસ સ્ટેશન
મંદિરની આસપાસ વિવિધ હોટલ અને લોજો છે જે મૂળભૂત સુવિધાઓ પૂરી પાડે છે.
 પોલીસ સ્ટેશન - જુના રજવાડા પોલીસ સ્ટેશન.
મુલાકાતનો નિયમ અને સમય,
મુલાકાતનો શ્રેષ્ઠ મહિનો
જ્યોતિબા મંદિરની મુલાકાત લેવાનો શ્રેષ્ઠ સમય નવેમ્બર અને ફેબ્રુઆરી વચ્ચેનો છે.  મંદિર સાંજે ૫.૩૦ થી ૧૦.૩૦ સુધી ખુલ્લું હોય છે.

ક્ષેત્રમાં બોલાતી ભાષા
અંગ્રેજી, હિન્દી અને મરાઠી