ಭೌ ದಾಜಿ ಲಾಡ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿದೆ. ಇದು
ಮುಂಬೈನ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು
ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮುಂಬೈ ನಗರದ
ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.

ಜಿಲ್ಲೆಗಳು/ಪ್ರದೇಶ

ಮುಂಬೈ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಭಾರತ.

ಇತಿಹಾಸ

ಭೌ ದಾಜಿ ಲಾಡ್ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ವೀರಮಾತಾ
ಜೀಜಾಬಾಯಿ ಭೋಸಲೆ ಉದ್ಯಾನವನದ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದಲ್ಲಿದೆ
(ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬೈಕುಲ್ಲಾ ಮೃಗಾಲಯ ಎಂದು
ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ). ಇದನ್ನು ಮೊದಲು ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಮತ್ತು
ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ, ಬಾಂಬೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.
ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರಿಗಾಗಿ ೧೮೫೭ ರಲ್ಲಿ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ
ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಇದು ಮುಂಬೈನ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ
ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಮುಂಬೈ ನಗರದ ಮಹತ್ವದ
ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು
ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಕ್ಕಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಮೊದಲ
ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿದೆ.
ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ
ಕಲ್ಪನೆಯು ೧೮೫೦ ರಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು, ೧೮೫೧ ರಲ್ಲಿ
ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯಲಿರುವ ಮೊದಲ 'ಎಲ್ಲಾ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ
ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಕೃತಿಗಳ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಪ್ರದರ್ಶನ'ವನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವಾಗ.
ಈ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ಹೊಸ
ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವನ್ನು ವೇಗಗೊಳಿಸಿತು. ಫೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿರುವ
ಬ್ಯಾರಕ್‌ಗಳನ್ನು 'ಸರ್ಕಾರಿ ಕೇಂದ್ರ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ' ಎಂದು
ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಸುಮಾರು ನೂರು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ೧ ನವೆಂಬರ್ ೧೯೪೫ ರಂದು,
ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವನ್ನು 'ಡಾ. ಭೌ ದಾಜಿ ಲಾಡ್
ಮ್ಯೂಸಿಯಂ' ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ಹಿಂದಿನ
ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳ ದೃಷ್ಟಿ ಮತ್ತು ಸಮರ್ಪಣೆಯ ವ್ಯಕ್ತಿಯ
ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ. ಡಾ ಭೌ ದಾಜಿ ಲಾಡ್ ಮುಂಬೈನ ಮೊದಲ
ಭಾರತೀಯ ಶೆರಿಫ್. ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವನ್ನು
ಸ್ಥಾಪಿಸಿದಾಗ ಅವರು ಮಹಾನ್ ಲೋಕೋಪಕಾರಿ, ಇತಿಹಾಸಕಾರ,
ವೈದ್ಯ, ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸಕ ಮತ್ತು ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಸಮಿತಿಯ
ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿದ್ದರು. ೧೯೯೭ ರವರೆಗೆ,
ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ಶಿಥಿಲಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿತ್ತು ಮತ್ತು ಗ್ರೇಟರ್
ಮುಂಬೈನ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ (ಎಂ ಸಿ ಜಿ ಎಂ)
ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ ( ಐ ಎನ್ ಟಿಎಸಿ ಹೆಚ್) ಗೆ ಕರೆ
ನೀಡಿತು. ಎಂ ಸಿ ಜಿ ಎಂ, ಜಮ್ನಾಲಾಲ್ ಬಜಾಜ್ ಫೌಂಡೇಶನ್
ಮತ್ತುಐ ಎನ್ ಟಿಎಸಿಹೇಚ್ ನಡುವೆ, ಈ
ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೦೩
ರಲ್ಲಿ ತ್ರಿಪಕ್ಷೀಯ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಲಾಯಿತು. ಸುಮಾರು
ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು
ಮಾಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವನ್ನು ೪ ಜನವರಿ
೨೦೦೮ ರಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ತೆರೆಯಲಾಯಿತು.
ಈ ೧೯ ನೇ ಶತಮಾನದ ವಿಕ್ಟೋರಿಯನ್ ಕಟ್ಟಡವು ವಿವಿಧ
ರೀತಿಯ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು
ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಗ್ಯಾಲರಿಗಳನ್ನು
ನೋಡಬಹುದು. ಕೆಲವು ಗ್ಯಾಲರಿಗಳಲ್ಲಿ ಆರ್ಟ್ ಗ್ಯಾಲರಿ,
ಕಮಲನಯನ್ ಬಜಾಜ್ ಮುಂಬೈ ಗ್ಯಾಲರಿ, ದಿ ಫೌಂಡರ್ಸ್
ಗ್ಯಾಲರಿ, ೧೯ನೇ ಶತಮಾನದ ಚಿತ್ರಕಲೆ ಗ್ಯಾಲರಿ, ಮುಂಬೈ
ಗ್ಯಾಲರಿಯ ಮೂಲ ಮತ್ತು ಕಮಲನಯನ್ ಬಜಾಜ್ ವಿಶೇಷ
ಪ್ರದರ್ಶನಗಳ ಗ್ಯಾಲರಿ ಸೇರಿವೆ.
೧೯ ನೇ ಶತಮಾನದ ವಿಭಿನ್ನ ರೀತಿಯ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯ
ಮೇರುಕೃತಿಗಳು ಇವೆ, ಇವುಗಳನ್ನು ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿ
ತೆರೆದ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ.ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ
ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದಲ್ಲಿ, ೬ ನೇ ಶತಮಾನದ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿನ ಆನೆ
ಶಿಲ್ಪವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಶಿಲ್ಪವು ಎಲಿಫೆಂಟಾ
ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ದ್ವೀಪಕ್ಕೆ
'ಎಲಿಫೆಂಟಾ ದ್ವೀಪ' ಎಂದು ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ.
ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಪುರಾತತ್ತ್ವ
ಶಾಸ್ತ್ರದ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು, ನಕ್ಷೆಗಳು ಮತ್ತು ಮುಂಬೈನ
ಐತಿಹಾಸಿಕ ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಮಣ್ಣಿನ ಮಾದರಿಗಳು,
ಬೆಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ತಾಮ್ರದ ಸಾಮಾನುಗಳು ಮತ್ತು
ವೇಷಭೂಷಣಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ
ಪ್ರಮುಖ ಸಂಗ್ರಹಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಹತೀಮ್ ತೈ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಯು
೧೭ ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಡೇವಿಡ್ ಸಾಸನ್
ಕ್ಲಾಕ್ ಟವರ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಗಡಿಯಾರ ಗೋಪುರವು
ನಮ್ಮ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ.

ಭೂಗೋಳಮಾಹಿತಿ

ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಮುಂಬೈ ನಗರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಬೈಕುಲ್ಲಾ
ಮೃಗಾಲಯದ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದಲ್ಲಿದೆ.

ಹವಾಮಾನ

ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ಹವಾಮಾನವೆಂದರೆ ಮಳೆ, ಕೊಂಕಣ
ಬೆಲ್ಟ್ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಳೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತದೆ (ಸುಮಾರು
೨೫೦೦ mm ನಿಂದ ೪೫೦೦ mm ವರೆಗೆ), ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನವು
ತೇವ ಮತ್ತು ಬೆಚ್ಚಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ ತಾಪಮಾನವು
೩೦ ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್‌ಗೆ ತಲುಪುತ್ತದೆ.
ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಸಿ ಮತ್ತು ಆರ್ದ್ರತೆ ಇರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು
ತಾಪಮಾನವು ೪೦ ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್ ಅನ್ನು ಮುಟ್ಟುತ್ತದೆ.
ಚಳಿಗಾಲವು ಸೌಮ್ಯವಾದ ಹವಾಮಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ
(ಸುಮಾರು ೨೮ ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್), ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನವು
ತಂಪಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಶುಷ್ಕವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

ಹತ್ತಿರದ ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳ

● ವೀರ್ ಮಾತಾ ಜೀಜಾಬಾಯಿ ಭೋಸಲೆ ಉದ್ಯಾನ
ಮತ್ತು ಮೃಗಾಲಯ (0.೧ ಕಿಮೀ)
● ನೆಹರು ವಿಜ್ಞಾನ ಕೇಂದ್ರ (.೪.೧ ಕಿಮೀ)
● ಹಾಜಿ ಅಲಿ ದರ್ಗಾ (೪.೭ ಕಿಮೀ)
● ಶ್ರೀ ಸಿದ್ಧಿ ವಿನಾಯಕ ಗಣಪತಿ ಮಂದಿರ (೬.೯ಕಿಮೀ)
● ವರ್ಲಿ ಕೋಟೆ (7೭.೬ಕಿಮೀ)
● ಮಾಹಿಮ್ ಕೋಟೆ (೮.೮ ಕಿಮೀ)

ವಿಶೇಷ ಆಹಾರ ವಿಶೇಷತೆ ಮತ್ತು
ಹೋಟೆಲ್

ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಪಾಕಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು
ಕಾಣಬಹುದು, ಆದಾಗ್ಯೂ ಮುಂಬೈ ತನ್ನ ಬೀದಿ ಆಹಾರಗಳಾದ
ವಡಾ ಪಾವ್ ಮತ್ತು ಪಾವ್ ಭಾಜಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ.

ಹತ್ತಿರದ ವಸತಿ ಸೌಕರ್ಯಗಳು
ಮತ್ತು
ಹೋಟೆಲ್/ಆಸ್ಪತ್ರೆ/ಪೋಸ್ಟ್
ಆಫೀಸ್/ಪೊಲೀಸ್ ಸ್ಟೇಷನ್

ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ಬಳಿ ವಸತಿಗಾಗಿ ಅನೇಕ ಹೋಟೆಲ್‌ಗಳು.
ಹತ್ತಿರದ ಆಸ್ಪತ್ರೆ ಭಾರತರತ್ನ ಡಾ ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ಅಂಬೇಡ್ಕರ್
ಸ್ಮಾರಕ ಆಸ್ಪತ್ರೆ (0.೩ ಕಿಮೀ).
ಹತ್ತಿರದ ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆ ಬೈಕುಲ್ಲಾ ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆ (0.೭
ಕಿಮೀ).
ಹತ್ತಿರದ ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿ VJB ಉದ್ಯಾನ್ ಉಪ-ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿ
(0.೪ಕಿಮೀ).

ಭೇಟಿ ನಿಯಮ ಮತ್ತು ಸಮಯ,
ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಉತ್ತಮ ತಿಂಗಳು

ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ೧೦:00 ಎ.ಎಮ್. ೫:00 P.M. ಗೆ,
ಗುರುವಾರದಿಂದ ಮಂಗಳವಾರದವರೆಗೆ. ಟಿಕೆಟ್ ಕೌಂಟರ್ ಸಂಜೆ
೪:೩೦ ಕ್ಕೆ ಮುಚ್ಚುತ್ತದೆ. ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ಬುಧವಾರ
ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ರಜಾದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮುಚ್ಚಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.
ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಜೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶ ಶುಲ್ಕ
ವಯಸ್ಕರು, ೧೩ ಮತ್ತು ಮೇಲ್ಪಟ್ಟವರು - ರೂ. ೧೦/-.
ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ, ೧೩ ಮತ್ತು ಮೇಲ್ಪಟ್ಟವರು
(ಶಾಲೆ/ಕಾಲೇಜು ಗುಂಪುಗಳು ಅಥವಾ ಮಾನ್ಯ
ಐಡಿಯೊಂದಿಗೆ) - ರೂ. ೫/-
ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಪ್ರವೇಶ ಶುಲ್ಕ
ವಯಸ್ಕರು, ೧೩ ಮತ್ತು ಮೇಲ್ಪಟ್ಟವರು - ರೂ.
೧೦೦/-
ಮಗು, ೬ ರಿಂದ ೧೨ ವರ್ಷಗಳು - ರೂ. ೫೦/-
ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ (ಮಾನ್ಯ ಐಡಿ) - ರೂ. ೩೦/-
2 ವೀಲರ್‌ಗಳು, ಕಾರುಗಳು ಮತ್ತು ಬಸ್‌ಗಳಿಗೆ ಕಾಂಪೌಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ
ಪೇ ಮತ್ತು ಪಾರ್ಕ್ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಲಭ್ಯವಿದೆ.

ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುವ ಭಾಷೆ

ಇಂಗ್ಲೀಷ್, ಹಿಂದಿ, ಮರಾಠಿ