ടെക്കാനിട ആദയകാ ബുദ്ധ പാറകൾ മുറിച്ച ആത്ശമങ്ങളിൽ ഒന്നായാണ് ഭജ ഗുഹകൾ അറിയടെടുന്നത്. CE രണ്ടാം നൂറ്റാണ്ടില താണ്. ഈ ഗുഹകളിൽ 22 ഗുഹകൾ ഉൾടെടുന്നു

Districts/Region

മാവൽ താ ൂക്ക്, പൂടന ജി ല, മഹാരാത്ര, ഇന്തയ.

History

രണ്ടാമടത്ത ത്പധ്ാന 'ഐടി ഹബ്ബ് ഓഫ് ഇന്തയ' - പൂടനയ്ക്ക് സമീപം സ്ഥിതി ടെയ്യുന്ന ഭടജ ഗുഹകൾക്ക് പിന്നിൽ ദീർഘവും സമ്പന്നവുമായ െരിത്തമുണ്ട്. ബുദ്ധമതത്തിനടറ ലതരാവാദ (ഹീനയാന) പാരമ്പരയത്തിൽ ടപട്ട ഗുഹകൾ പടിൊറൻ ഇന്തയയിട ഏറ്റവും പഴക്കമുള്ളവയാണ്. ഭാജ ത്ഗാമത്തിൽ നിന്ന് ഏകലദശം 400 അടി ഉയരത്തി ാണ് അവ സ്ഥിതിടെയ്യുന്നത്, അറബിക്കട ിൽ നിന്ന് കിഴലക്കാട്ട് ടെക്കാൻ പീഠഭൂമിയില ക്കുള്ള ഒരു ത്പധ്ാന പുരാതന വയാപാര പാതയായി ഇത് ഉപലയാഗിക്കുന്നു. ടെക്കാടന ടകാങ്കൺ തീരടത്ത തുറമുഖങ്ങളുമായി ബന്ധിെിക്കുന്ന തത്ന്തത്പധ്ാനമായ പർവത പാതയായ 'ലഭാർ ഘട്ട്' ആണ്ഈപാത. ഈ പസറ്റിട ഏക 'പെതയഗൃഹം' (ത്പാർത്ഥനാ യം) ഏടതാരു പസറ്റിടനയും അലപക്ഷിച്ച് അസാധ്ാരണമായി കണക്കാക്കടെടുന്നു. മഹാരാത്രയിട ആദയകാ പാറകൾ ടകാണ്ട് നിർമ്മിച്ച പെതയ ഗൃഹങ്ങളിൽ ഒന്നാണിത്. ഹാളിന െുറ്റും 27 തൂണുകൾ ഉണ്ട്, അതിനടറ സീ ിംഗിൽ മരത്തടികൾ ഉറെിച്ചിരിക്കുന്നു. തടിടകാണ്ടുള്ള മുഖച്ഛായയുള്ള കുതിരെട കമാനങ്ങലളാടുകൂടിയ ത്പലവശന കവാടമാണ് ഗുഹയ്ക്കുള്ളത്. ഈ പെതയഗൃഹം കൂടാടത, ഭജ ഗുഹകളുടട സമുച്ചയം നിറടയ പാറകൾ ടവട്ടിയ വിഹാരവും സ്തൂപങ്ങളും ആണ്. വിഹാരങ്ങൾ (ആത്ശമങ്ങൾ) ഏറ്റവും മികച്ച രീതിയിൽ ാളിതയം കാണിക്കുന്നു. ഇവിടട അത്തരത്തി ുള്ള ഒരു വിഹാരത്തിൽ മാത്തലമ െി വാസ്തുവിദയാ അ ങ്കാരങ്ങൾ ഉള്ളൂ. എന്നിരുന്നാ ും, ഈ ാളിതയലത്താടടാെം, ഇരട്ട നി കളുള്ള വിഹാരങ്ങളുണ്ട്. 14 പാറകൾ ടവട്ടിയ സ്തൂപങ്ങളിൽ ഇവിടട ജീവിച്ചു മരിച്ച അധ്യാപകരുടട തിരുലശഷിെുകൾ ഉണ്ട്. അവർക്കുള്ള സ്മാരകമായാണ് അവ നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്. പസറ്റിനടറ മലറ്റ അറ്റത്തുള്ള ഒരു വിഹാരത്തിൽ ടെക്കാനടറ ആദയകാ ക യുടട ശില്പക യുടട മാസ്റ്റർപീസ് ഉണ്ട്. വരാന്തയിട ലകാളിൽ ഒരു വാതി ിലനാട് ലെർന്നുള്ള രണ്ട് പാന ുകൾ ടകാത്തിടയടുത്തിരിക്കുന്നത് ആനെുറത്തുകാരടനയും രഥയാത്തികടനയും അവരുടട ഭാരയമാലരാടടാെം െിത്തീകരിക്കുന്നു. ഈ പാന ുകടള െി പണ്ഡിതന്മാർ സൂരയ (സൂരയലദവൻ), ഇത്ന്ദൻ (പദവങ്ങളുടട രാജാക്കന്മാർ) എന്നിങ്ങടന തിരിച്ചറിെിട്ടുണ്ട്. വരാന്തടയ പരിൊരകരായും കുറച്ച് ആഖയാന രംഗങ്ങളാ ും മറ്റ് െി ശിൽപ പാന ുകൾ ടകാണ്ട് അ ങ്കരിച്ചിരിക്കുന്നു.

Geography

പൂടന ജി ലയിട മാവൽ താ ൂക്കിൽ മുംപബ-പൂടന പഹലവയിൽ പൂടനയിൽ നിന്ന് ഏകലദശം 59.2 കില ാമീറ്റർ വടക്ക് പടിൊറായാണ് ഭജ ഗുഹകൾ സ്ഥിതി ടെയ്യുന്നത്. ത്പസിദ്ധമായ ഹിൽ ലസ്റ്റഷനായ ല ാണാവാ പസറ്റിൽ നിന്ന് 12 കില ാമീറ്റർ അകട യാണ്. വിസാപൂർ ലകാട്ടയിട കുന്നി ാണ് ഗുഹകളുടട കൂട്ടം ടകാത്തിടയടുത്തിരിക്കുന്നത്.

Weather/Climate

പൂടന ജി ലയിട മാവൽ താ ൂക്കിൽ മുംപബ-പൂടന പഹലവയിൽ പൂടനയിൽ നിന്ന് ഏകലദശം 59.2 കില ാമീറ്റർ വടക്ക് പടിൊറായാണ് ഭജ ഗുഹകൾ സ്ഥിതി ടെയ്യുന്നത്. ത്പസിദ്ധമായ ഹിൽ ലസ്റ്റഷനായ ല ാണാവാ പസറ്റിൽ നിന്ന് 12 കില ാമീറ്റർ അകട യാണ്. വിസാപൂർ ലകാട്ടയിട കുന്നി ാണ് ഗുഹകളുടട കൂട്ടം ടകാത്തിടയടുത്തിരിക്കുന്നത്.

Things to do

ഭജ ഗുഹകളുടട മുഴുവൻ സമുച്ചയവും ഒരാൾക്ക് ഭൂതകാ ത്തിൽ നടക്കാൻ
അനുവദിക്കുന്നു.
ഒന്ന് സന്ദർശിക്കണം:
ഗുഹ 6- ത്കമരഹിതമായ വിഹാരം.
ഗുഹ 9- ടറയിൽ പാലറ്റൺ ആഭരണങ്ങൾ, തകർന്ന മൃഗ ഘടനകൾ, വരാന്ത.
ഗുഹ 12 - പെതയഗൃഹം ലമാലണാ ിത്തിക്ക് സ്തൂപ ഗാ റി
ഗുഹ 19- ഇത്ന്ദനും സൂരയനുടമാത്തുള്ള വിഹാരം

Nearest tourist places

ഭജ ഗുഹകൾക്ക് െുറ്റും നിരവധ്ി വിലനാദസഞ്ചാര ലകത്ന്ദങ്ങളുണ്ട്. 
വിലനാദസഞ്ചാര ലകത്ന്ദങ്ങൾക്ക് താടഴയുള്ള ഭലജ ഗുഹകൾ സന്ദർശിക്കാം:
കർള ഗുഹകൾ - 7.2 കി.മീ
നാരായണിധ്ാം ലക്ഷത്തം - 13.5 കി.മീ
ല ാണാവാ - 12.1 കി.മീ
ല ാഹഗഡ് - 8 കി.മീ
വിസാപൂർ ലകാട്ട - 2 കി.മീ

Special food speciality and hotel

സമീപടത്ത റലസ്റ്റാറനറുകളിൽ പവവിധ്യമാർന്ന പാെകരീതികൾ ഭയമാണ്. 
മഹാരാത്രയിട ഭക്ഷണമാണ് ഇവിടുടത്ത ത്പലതയകത.

Accommodation facilities nearby & Hotel/ Hospital/Post Office/Police station

ഭജ ഗുഹകൾക്ക് സമീപം സുഖകരവും ശുെിതവവും താങ്ങാനാവുന്നതുമായ താമസ
സൗകരയങ്ങൾ ഭയമാണ്. മറ്റ് അടിസ്ഥാന സൗകരയങ്ങളും ഭയമാണ്

Visiting Rule and Time, Best month to visit

വിലനാദസഞ്ചാരികൾ ടതാെികൾ/ടതാെികൾ, മരുന്നുകൾ (എടന്തങ്കി ും ഉടണ്ടങ്കിൽ), സൺസ്ത്കീൻ, ഒരു വാട്ടർ ലബാട്ടിൽ, കയാമറ എന്നിങ്ങടന ആവശയമായ സാധ്നങ്ങൾ പായ്ക്ക് ടെയ്യണം. ഗുഹകൾ സന്ദർശിക്കാനുള്ള സമയം 9:00 AM  മുതൽ 5:00 PM വടരആണ്. ഒക്ലടാബർ മുതൽ മാർച്ച് വടരയാണ്
ഗുഹകൾ സന്ദർശിക്കാൻ ഏറ്റവും അനുലയാജയം.
കാ ാവസ്ഥ വളടര െൂടുള്ളതും വിയർക്കുന്നതുമായതിനാൽ ലവനൽക്കാ ം
ഒഴിവാക്കണം.

Language spoken in area 

ഇംഗ്ലീഷ്‌, ഹിന്ദി, മറാത്തി