ഹരിശ്ചന്ദ്ര ഗഡ് മഹോരോന്ദ്രയ റെ അഹമ്മദ് ഗർ
ജിലലയിൽ േശ്ചിമഘട്ടത്തിൽ േോണ ന്ന . ഇത്
മലമ േളിറല നേോട്ടയോണ്. മഹോരോന്ദ്ര യിറല തറന്ന
ന്ദ്േസിദ്ധമോയ ന്ദ്െക്കിംഗ് നേന്ദ്രവ മോണ് ഇത്. 
നേോക്കോണ്ടോയിറല സൂരയോസ്കതമയം ആണ്
ഇവിെ റത്തന്ദ്േധോ ആേർഷണം

 Districts/ Region

അഹ്മ്മദ് ഗർ ജിലല, മഹോരോന്ദ്ര, ഇന്ത്യ

History :

മഹോരോന്ദ്രയിറല േശ്ചിമ ഘട്ടത്തിറല അഹമ്മദ് ഗർ
ജിലലയിൽ മോൽ റഷജ് ന്ദ്േനദശത്ത് നേോത്തല
ന്ദ്ഗോമത്തിലോണ് ഹരിശ്ചന്ദ്ര ഗഡ് സ്ഥിതി റെയ്യുന്നത്. 
െരിന്ദ്തേരമോയി മോൽഷജ് ഘട്ടന്െിന്റെ
ഭ്ോഗമോയിര ന്ന ഈ നേോട്ട. െ റ്റുേോെ മ ള്ള
ന്ദ്േനദശറത്ത സംരക്ഷിക്ക ന്നതിൽ ന്ദ്േധോ േങ്ക്
വഹിച്ചിര ന്ന ഈ നേോട്ട. േോലച്ചുരി
രോജവംശത്തിന്റെ സമയത്ത് ആെോം ൂറ്റോണ്ടിലോണ്
ഈ നേോട്ട േണിഞ്ഞത്. ഗരവോസിേൾക്ക് വളറര
ന്ദ്േധോ മോണ് ഈ നേോട്ട. ഇവിറെ േതിറ ോന്നോം
 ൂറ്റോണ്ടിറല ധോരോളം ഗ ഹേളുണ്ട് , അവിറെ
േരമശിവന്റെയ ം മഹോവിഷ്ണ വിന്റെയ ം
നക്ഷന്ദ്തങ്ളുണ്ട്. േിന്നീട് അത് റമോഗ ൾ ഭ്രണത്തിന്
േീഴില ം അതിന് നശഷം മെോത്തക്കോര റെ
ഡേയില മോയി. ശിവലിംഗത്തിന്റെ മ േളിൽ ഒര 
വലിയ േോെയ ം െ റ്റും ോല് തൂണ്ട മ ണ്ട് , അതോണ്
ഗ ഹറയ റവള്ളത്തിൽ ിർത്ത ന്നത്.
ഇതിഹോസങ്ൾ േെയ ന്നത് ോല് തൂണ േളും ോല്
യ ഗങ്ൾ ന്ദ്േതി ിധോ ം റെയ്യുന്നത് ( സതയ, നന്ദ്തത . 
ദവോേര , േലി ) നേോട്ടയില ള്ള േല തരത്തില ള്ള
 ിർമ്മോണം േല സംസ്കക്കോരങ്ൾ അവിറെ
ജീവിച്ചിര ന്ന എന്നതിന് റതളിവോണ്

Geography :

േ റ യ നെയ ം തോറ യ നെയ ം അഹ്മ്മദ്
 ഗെിന്റെയ ം അതിർത്തിയിലോണ്
ഹരിശ്ചന്ദ്രഗോഡ് സ്ഥിതി റെയ്യുന്നത്. ഈ നേോട്ട
മോൽ റഷജ് ഘോട്ടിറല ജൂന്നോർ ന്ദ്േനദശത്തോണ് ഈ 
നേോട്ട. േീനരശവർ ന്ദ്ഗോമത്തിൽ ിന്ന ം 8 േി.മീ 1 ഭ്ന്ദ്ദോ
ദോരോയിൽ ിന്ന് 5 േി.മീ., േ റ യിൽ ിന്ന് 166 
േി.മീ. മ ംഡബയിൽ ിന്ന് 218 േി.മീ മോെിയോണ്
ഉള്ളത്. നേോട്ടയ റെ ീളം സമ ന്ദ്ദ ിരപിൽ ിന്ന ം
410 അെിയ ം നേോക്കണ്ട നേോക്കയ റെ ീളം 3500
അെിയ മോണ്. നേോട്ടയ്ക്ക്ക് െ റ്റും 3 റേോെ മ െി
േ ണ്ട്. തോർമതി (ഏറ്റവ ം ീളം േൂെിയത്)
നെോഹിദോസ്ക , ഹരിശ്ചന്ദ്ര. നേോട്ടയ്ക്ക്ക് െ റ്റും
സസയജോലങ്ളുനെയ ം േക്ഷിമൃഗോദിേളുനെയ ം
 യ മന ോഹരമോയ േോഴ്െയ ണ്ട്. ന്ദ്െക്ക്
റെയ നമ്പോൾ ിങ്ൾ േോെിന്റെ േല
ഭ്ോഗങ്ളിനലക്ക ം, േോെനത്തക്ക ം, വലിയ
േോെറക്കട്ടിനലക്ക ം, വലിയ മലേളിനലക്ക ം,
റെെിയ അര വിയിനലക്ക ം ിങ്റള റേോണ്ട 
നേോേ ം

Weather/Climate :

ഈ ന്ദ്േനദശത്ത് റേോലലം മ ഴ വൻ െൂെ ള്ള
േോതിവരണ്ട തോേ ിലയോണ് (19-33°C)
ഏന്ദ്േിൽ റമയ്ക് മോസങ്ളിൽ െൂട് ഏറ്റവ ം േൂെി 42 
ൈിന്ദ്ഗി വറരയോേ ം
ഡശതയേോലം തീർത്ത ം േഠി മോണ് തോേ ില 10
ൈിന്ദ്ഗി വറര തോഴ ം . േറക്ഷ േേൽ 26 ൈിന്ദ്ഗി വറര
യ ണ്ടോേ ം
വോർഷിേ മഴ ലഭ്യത 763 മി.മീറ്റെോണ്

Things to do

ഹരിശ്ചന്ദ്രഗോെിറ ോപംഈസ്ഥലങ്ളും ിങ്ൾക്ക്
സരർശിക്കോവ ന്നതോണ്.
• നേദോനരശവർ ഗ ഹ : േലലിൽ ിന്ന് ശിൽേം
റേോത്തിറയെ ക്ക ന്ന ഇന്ത്യൻ ഡഫൻ
ആർട്ട്സിന്റെ മന ോഹര ഉദോഹരണങ്ൾഈ
അമ്പലത്തിൽ േോണോം. മംഗൽ ഗംഗഈ
അമ്പലത്തിന്റെ അെ ത്ത ള്ളെോങ്കിൽ ിന്നോണ്
ഉദ്ഭ്വിച്ചത് എന്നോണ് വിശവോസം.
ഈ ഗ ഹയില ള്ള ശിവലിംഗത്തിന് െ റ്റും
തണ ത്തറവള്ളമോണ്. മഴക്കോലത്ത്ഈ ഗ ഹ
റവള്ളത്തിൽ മ ങ് ന്നതി ോൽ ഇവിറെ വരോൻ
സോധിക്കിലല.
• റേോങ്കൺ േോെ : ഹരിശ്ചന്ദ്രഗട്ടിറല ഒര 
ന്ദ്ബഹത്തോയ േോെറക്കട്ട് , റേോങ്കണിറല
മന ോഹരമോയ േോഴ്െ ഇവിറെ േോണോം.
• തോരോമതി റേോെ മ െി: നേോട്ടയിറല ഏറ്റവ ം
ഉയർന്ന സ്ഥലം. മഹോരോന്ദ്രയിറല ഏറ്റവ ം
ഉയർന്ന റേോട്ടുമ െിേളിൽ ഒന്ന്. ഈ 
റേോെ മ െിക്ക് േ െേില ള്ളേോട്ടിൽ
േ ള്ളിേ ലിേറള േണ്ടിട്ടുണ്ട്.
 ോറ ഘോട്ടിന്റെ മല ിരേളുറെ ഒര ഭ്ോഗവ ം
മൂർബോദിറല നേോട്ടേളും ഇവിറെ ിന്ന്
േോണോം.

Nearest tourist places

• ഒര ദിവസം മ ഴ വൻ ഒരോൾക്ക് ഹരിശ്ചന്ദ്ര ഗോട്ട്
  േോണോം. അവിറെ േോണോ ം മ സ്സിലോക്കോ ം ഒര 
  േോട് േോരയങ്ളുണ്ട്. േറക്ഷ ിങ്ൾക്ക്
  നവണറമങ്കിൽ അെ ത്ത് തറന്ന മറ്റ് നേോട്ടേളും
  സ്ഥലങ്ളുമ ണ്ട്. അതിൽ െിലത് തോറഴ േെയ ന്ന .
  • േിംേൽ നഗോൻ നജോറഗ ൈോം (8.4 േി.മീ) : 
  ഒട്ടൂർ, ജൂന്നോർ , ോരോയൺ ഗോനവോൻ , 
  അലഫട്ട എന്നീ സ്ഥലങ്ളിൽ റവള്ളം
  റേോെ ക്ക ന്നത് േ ഷ്േോവതി ദിയിൽ സ്ഥിതി
  റെയ്യുന്ന ഈ ൈോമിൽ ിന്നോണ്. ന്ദ്െക്കിംഗിന്
  നശഷം ിങ്ൾക്ക് ഈ ൈോമി െ ത്ത് നേോയി
  അര വിയ റെ േരയിൽ റെന്് റെയ്യോം.
  • െിനവഴ്സ്ക റവള്ളച്ചോട്ടം (15 േി മീ.) : 
  റവള്ളം തിരിച്ച് ഒഴ േ ന്ന ഒര 
  മല ിരയോണിത്. എതിർ ദിശയിൽ ിന്ന്
  വര ന്ന ശക്തമോയ േോറ്റോണ് ഇതിന് േോരണം.
  ഹരിശ്ചന്ദ്ര ഗോട്ട് റന്ദ്െക്കിന് നശഷം ിങ്ൾക്ക്
  ഇവിറെ വരോം.
  • അമൃനതശവർ അമ്പലം : ജോൻജ് രോജോവ്
   ിർമ്മിച്ച ശിവനക്ഷന്ദ്തമോണിത്. ഉനേശം 1200 
  വർഷം േഴക്കം ഉണ്ടോവ ം ഈ അമ്പലത്തിന്
  .. േെ ത്തത ം െ വന്നത മോയ േലലുേൾ
  റേോണ്ട് ിർമ്മിച്ച ധോരോളം റേോത്ത്
  േണിേൾ ഈ അമ്പലത്തില ണ്ട്.
  മഹോരോന്ദ്രയിറല േോഷ്മീർ എന്നോണ് ഈ
  സ്ഥലം അെിയറപെ ന്നത്. അതി ോൽ
  ഇവിെ റത്ത ഭ്ംഗി ആസവദിക്കോൻ ഇവിറെ
  നേോേോം
  • മോൽ റഷജ് ഗോട്ട് (5.3 േി.മീ) : േണ്ണഞ്ചിക്ക ന്ന
  റവള്ളച്ചോട്ടങ്ൾ, േമ ീയമോയ നേോട്ടേൾ, 
  ൈോമ േൾ, ദിേൾ ത െങ്ി ഒര ന്ദ്േേൃതി
  സന ഹിക്ക് ന്ദ്േീയറപട്ടത് എലലോം
  ഇവിറെയ ണ്ട് . േോെക്കൂട്ടത്തി ം മഞ്ഞ് 
  േോളിേൾക്ക ം േച്ചപി ം ഇെയിലൂറെ ഒഴ േി
  വര ന്ന ഒര അദ്ഭ് ത ദൃശയമോണിവിെം

Food and hotel specialty

മഹോരോന്ദ്രിയൻ ഭ്ക്ഷണമോയ സ ൻേ ഭ്ക്കെോണ്
ഇവിെ റത്ത ന്ദ്േനതയേത എന്നോൽ നേോട്ടയിൽ ഇത്
ലഭ്യമലല. അെ ത്ത് ഉള്ള നഹോട്ടല േ ളിൽ ിന്ന് ഇത്
േിട്ടും.

Nearby accommodation & Hotel / Hospital / Post office / Police station

• നേോട്ടയ്ക്ക്കെ ത്ത് വളറര േ െച്ച് നഹോട്ടല േറള
  ഉള്ളൂ. അെ ത്ത ള്ള നഹോസ്കേിറ്റൽ 93 േി മീ.
  ദൂറരയ ം
  നേോേ് ഓഫീസ്ക 12.4 േി മീ . അെ ത്ത ള്ള നേോലീസ്ക
  നേഷൻ 95 േി മീ. ദൂറര യ മോണ്

Rule and time of visit, Best month to visit

ഇവിറെ വരോൻ ന്ദ്േനതയേ സമയറമോന്ന മിലല.
ഒക്നെോബർ മ തൽ മോർച്ച് വറരയോണ് ഹരിശ്ചന്ദ്ര
ഗോട്ടിറല ഭ്ംഗി ആസവദിക്കോൻ േറ്റിയ സമയം
എന്നോൽ മഴക്കോലം മന ോഹരം ആണ്.
 ിെറഞ്ഞോഴ േ ന്ന ൈോമ േളും റവളളച്ചോട്ടങ്ളും
േോണോം. മഴക്കോലത്ത് റെര വ േൾ റതന്ന ന്നത്
േോരണം ന്ദ്െക്കിംഗ് റെയ്യുന്നത് അന്ദ്ത
 ിർനേശിക്കറപെ ന്നിലല. 

Language spoken in the region

ഇംഗ്ലീഷ്, ഹിരി, മെോഠി