गणपतीपुळे हे महाराष्ट्राच्या कोकणातील रत्नागिरी जिल्ह्यातील कोकणच्या पश्चिम किनाऱ्यावर प्रसिद्ध गणेश मंदिर आहे.

जिल्हे/प्रदेश

रत्नागिरी जिल्हा, महाराष्ट्र, भारत.

इतिहास

गणपतीपुळे हे एक छोटेसे गाव आहे जे गणेशाच्या प्रसिद्ध मंदिरासाठी ओळखले जाते. सुमारे 400 वर्षांपूर्वी खडकांमधून वाहणाऱ्या एका छोट्या ओढ्याजवळ एक लहान मंदिर बांधले गेले. मंदिराची सध्याची रचना अलीकडची आहे आणि परिसरात जुन्या मंदिराच्या मंदिराचे कोणतेही ठसे नाहीत. गणेशाची मूर्ती ‘स्वयंभू’ (स्वयं-उदयास) आहे. असा विश्वास आहे की शिवाजी महाराजांच्या अधिकाऱ्यांनी मंदिराला विविध अनुदान दिले होते. अगदी पेशवे नानासाहेब आणि पेशवी रमाबाईंनीही मंदिराच्या बांधकामासाठी अनुदान दिले होते. गणपतीपुळे मंदिर हे कोकणातील सर्वात पूजलेले मंदिर आहे.
लांब समुद्रकिनाऱ्यासाठी हे गाव ओळखले जाते. मंदिर समुद्रकिनारी आहे. मंदिराच्या मागे, एक लहान टेकडी आहे जी मुख्य देवता अर्थात गणेशाशी देखील संबंधित आहे. भक्त मंदिरासह डोंगराला प्रदक्षिणा घालणे पसंत करतात.

भूगोल

गणपतीपुळे मंदिर समुद्र किनाऱ्यावर बांधले गेले आहे ज्यामुळे ते वेगळे बनते कारण मंदिराच्या आध्यात्मिकतेसह आरामदायी वेळ अनुभवता येते. गणपतीपुळे मंदिराकडे जाण्याचा मार्ग पश्चिम घाटातून जातो. त्यामुळे मंदिराच्या दिशेने जाताना पश्चिम घाटातील हिरव्या सौंदर्याचा आनंद घेता येतो.

हवामान/हवामान

या प्रदेशातील प्रमुख हवामान म्हणजे पर्जन्यमान, कोकण पट्ट्यात उच्च पर्जन्य (सुमारे 2500 मिमी ते 4500 मिमी) अनुभवले जाते आणि हवामान दमट आणि उबदार राहते. या हंगामात तापमान 30 अंश सेल्सिअस पर्यंत पोहोचते.
उन्हाळा गरम आणि दमट असतो आणि तापमान 40 अंश सेल्सिअस पर्यंत पोहोचते.
प्रदेशातील हिवाळ्यात तुलनेने सौम्य हवामान (सुमारे 28 अंश सेल्सिअस) असते आणि हवामान थंड आणि कोरडे राहते.

करायच्या गोष्टी

गणपतीपुळे येथील समुद्रकिनारा पाहण्यासारखा आहे. एमटीडीसी पर्यटकांसाठी गणपतीपुळ्यात अनेक वॉटर स्पोर्ट्स देते. गावात एक खासगी संग्रहालय आहे जे 'कोकणची संस्कृती' वर आधारित आहे.

जवळची पर्यटन स्थळे

कवी केशवसूत स्मारक (मराठीतील एका प्रख्यात कवीचे जन्मस्थान) गणपतीपुळ्यातील सर्वात जवळचे प्रसिद्ध पर्यटन स्थळ आहे. स्मारक गणपतीपुळे मंदिराच्या परिसर पासून सुमारे 3 किमी अंतरावर आहे.
जयगड किल्ला (19 KM) हा सर्वात जवळचा किल्ला आहे, जो शास्त्री नदीवर आहे.
 शिव (23 KM) मंदिर आणि जय विनायक मंदिर (15 KM) जयगड जवळ.
मालगुंडमधील ओंकारेश्वर मंदिर हे गणपतीपुळ्यातील प्रसिद्ध मंदिर आहे. हे गणपतीपुळेपासून सुमारे 28 किमी दूर आहे.

विशेष खाद्य वैशिष्ट्य आणि हॉटेल

मोदक, गणपतीचा आवडता नाश्ता प्रसिद्ध आणि आवडीचा आहे. किनारपट्टीवर असल्याने, गणपतीपुळे येथे विविध प्रकारचे समुद्री खाद्य आहे. सोल-कढी नावाचे कोकम पेय देखील प्रसिद्ध आहे. आंबा, काजू, जॅफ्रूट, नारळ इत्यादी फळांच्या अनेक प्रकारांचा आस्वाद घेता येतो. पारंपारिक महाराष्ट्रीयन खाद्यपदार्थ देखील उपलब्ध आहेत, जे एक अनोखे वैशिष्ट्य आहे जे एखाद्याने प्रयत्न केले पाहिजे.

निवास सुविधा जवळ आणि हॉटेल/हॉस्पिटल/पोस्ट ऑफिस/पोलीस स्टेशन

हॉटेल (बीच आणि समुद्रकिनारी रिसॉर्ट) आणि कॉन्फरन्स सेंटर हे जवळचे हॉटेल आहे. हॉटेल साध्या जेवणासह निवास आणि जेवणाचे हॉल प्रदान करते.

भेट देण्याचा नियम आणि वेळ, भेट देण्यासाठी सर्वोत्तम महिना

गणपतीपुळे मंदिर सकाळी 5.00 वाजता उघडते आणि रात्री 9:00 वाजता बंद होते. प्रार्थना किंवा आरती दिवसातून तीन वेळा सकाळी 5:00, दुपारी 12:00 आणि संध्याकाळी 7:00 वाजता केली जाते.
गणपतीपुळेला भेट देण्याचा सर्वोत्तम महिना म्हणजे ऑक्टोबर ते मार्च.

परिसरात बोलली जाणारी भाषा

इंग्रजी, हिंदी, मराठी