रत्नागिरी जिल्ह्यातील दापोली तालुक्यातील हरणाई आणि मुरुड ही जुळी गावे वर्षभर पर्यटकांच्या पसंतीस उतरलेल्या सुंदर आणि प्रसन्न समुद्रकिनाऱ्यांची विस्तृत श्रृंखला आहे. तसेच, त्यांना केवळ नैसर्गिक आकर्षणेच मिळाली नाहीत तर राज्याच्या इतिहासातही त्यांचे महत्त्वाचे स्थान आहे.

हर्णै-मुरुड येथील पांढरा रेशमी समुद्रकिनारा सुवर्णदुर्ग, कनकदुर्ग आणि गोवा या सागरी किल्ल्यांच्या साखळीने सजलेला आहे. मुरुड हे भारतरत्न पुरस्कार मिळालेल्या दोन प्रमुख व्यक्तींचे जन्मस्थान म्हणूनही प्रसिद्ध आहे.

कोकण मार्गावरील खेड येथे सर्वात जवळचे रेल्वे स्टेशन आणि मुंबईतील सर्वात जवळचे विमानतळ असलेले, हरणाई हे भारताच्या पश्चिम किनार्‍यावरील एक प्राचीन बंदर आहे. गाव अगदी लहान असले तरी सुवर्णदुर्ग सागरी किल्ल्याला भेट दिल्याने एक विलक्षण अनुभव येतो. इथून पायज खाडी ओलांडून आंजर्ले नावाच्या गावात काड्यावरचा गणपतीच्या मंदिरात जाता येते. कनकदुर्ग आणि गोवा हे किल्ले अरबी समुद्राच्या किनाऱ्यावर हर्णै येथे वसलेले आहेत. मुरुड, दुर्गा देवी तिची स्थानिक देवता, दापोली या तालुक्याच्या ठिकाणापासून अवघ्या १४ किलोमीटर अंतरावर आहे. या गावालाही ऐतिहासिक पार्श्वभूमी आहे, अर्थातच दुर्गादेवीला समर्पित असलेल्या सुंदर डिझाइन केलेल्या मंदिरासाठी यात्रेकरूंच्या नकाशावर आहे.

मंदिरात आठ लाकडी खांब आणि सजावटीच्या स्लॅब्सचे नक्षीकाम आहे. मंदिरासमोर सहा थरांची ‘दीपमाला’ उभी आहे. या मुख्य मंदिराच्या प्रांगणात स्वयंभू देवीचे छोटे मंदिर आहे. मुख्य सभामंडपाबाहेर एक मोठी घंटा टांगलेली आहे, ही स्मरणिका आहे जी मराठा योद्धा चिमाजी अप्पा यांनी वसईवरील विजय साजरा करण्यासाठी येथे आणली होती. वासुदेव जोशी मुरुडकर हे तेव्हा बाजीराव पेशवे प्रथमच्या कारकिर्दीत वसईचे ‘सुभेदार’ होते आणि या घंटाने मंदिर सुशोभित करण्यात त्यांचा हातभार होता असे मानले जाते.

मुरुड हे एक छोटेसे गाव आहे ज्याच्या किनारपट्टीवर झाडांची दाट झाडी आहे. या गावाचे वैशिष्ट्य म्हणजे या गावाने समाजसुधारक अण्णासाहेब उर्फ ​​धोंडो केशव कर्वे आणि संस्कृत पारितोषिक विजेते पांडुरंग वासुदेव काणे या दोन नामवंत व्यक्तींना देशसेवेसाठी अर्पण केले आहे. या दोघांना भारतरत्न या सर्वोच्च नागरी पुरस्काराने गौरविण्यात आले. अण्णासाहेब कर्वे यांचे शासकीय निवासस्थान आता अस्तित्वात नसून मंदिराजवळील चौकात त्यांचा सन्मान करणारा अर्धपुतळा उभारण्यात आला आहे. या दोन्ही व्यक्तिमत्त्वांनी ज्या शाळेत शिक्षण पूर्ण केले त्या शाळेची शताब्दी पूर्ण झाली असून ही मुरुडसाठी अभिमानाची बाब आहे.