कार्ले येथील गुहा १५ प्राचीन बौद्ध लेण्यांचा समूह आहे. हे अंदाजे आहे. लोणावळ्यापासून ११ किमी आणि रस्त्याने अगदी सहज उपलब्ध. लेणी ८ ही येथील मुख्य चैत्य (बौद्ध प्रार्थना सभागृह) आहे आणि त्याच्या काळापासून ' सर्वात मोठी आणि सर्वोत्तम संरक्षित ' चैत्य मानली जाते.

जिल्हा / प्रदेश

पुणे जिल्हा , महाराष्ट्र , भारत.

इतिहास

कार्ले येथील १५ लेणी इसवी सनाच्या पहिल्या शतकापासून ते सहाव्या शतकाच्या दरम्यान बनवल्या गेल्या. ही जागा पश्चिम किनारपट्टीवरील बंदर शहरांना दख्खनच्या पठारावरील व्यापारी केंद्रांशी जोडणाऱ्या प्राचीन व्यापारी मार्गावर आहे. येथे एक बहुमजली गुहा आहे जी पर्यटकांसाठी एक अद्वितीय आकर्षण आहे.
कार्ले येथील मुख्य चैत्य गुंफा असंख्य शिल्पकलेने सजवलेली आहे. गुहेच्या व्हरांड्यातील दाता जोडप्यांचे पॅनेल सामान्य युगाच्या सुरुवातीच्या वर्षांच्या सुरुवातीच्या दख्खन कलेचे उत्कृष्ट नमुने आहेत. चैत्यात एक सुंदर अखंड स्तूप आहे ज्यामध्ये लाकडी छत्री आहे जी १५ शतकातील आहे. प्राण्यांनी सजवलेल्या लेण्यांमधील खांबांची राजधानी आणि प्राणीस्वार गंधारा कलेचा प्रभाव दाखवतात. चैत्य गुहेच्या व्हरांड्यात बौद्ध त्रिकूट आणि सहाव्या शतकातील बौद्ध त्रिकूट आणि बुध्दाने केलेले चमत्कार यांचे शिल्पक फलके आहेत. चैत्य सभागृहातील खांबांवर चित्रांच्या काही खुणा आहेत. गुहेच्या प्रवेशद्वारावरील भव्य मोनोलिथिक स्तंभ हे स्थापत्यशास्त्रातील चमत्कार आहे.
साइटवरील असंख्य शिलालेख भिक्षु , नन , व्यापारी , राजे आणि त्यांच्या कुटुंबातील सदस्यांनी दिलेल्या देणगीबद्दल बोलतात. एक मनोरंजक शिलालेख जवळच्या गावातील शेतजमीन दान केल्याची नोंद करतो.कार्ले येथील मुख्य चैत्य लेण्याच्या प्रवेशद्वारावर ; एक लोकप्रिय लोक देवी - एकवीराला समर्पित मध्ययुगीन मंदिर देखील आहे. या मध्ययुगीन संकुलात देवी एकविरा आणि नगरखाना (ड्रम हाऊस) यांना समर्पित मंदिर आहे. बहुतेक पाहुणे मुख्यतः देवीला श्रद्धांजली देण्यासाठी साइटला भेट देतात

भूगोल

कार्ले लेणी मावळ , लोणावळा येथील सह्याद्री टेकड्यांमध्ये आहेत. लेण्यांमध्ये जाण्यासाठी सुमारे ५०० पायऱ्या चढून जावे लागते. हे मुंबई -पुणे महामार्गाला लागून आहेत आणि अंदाजे. लोणावळा पासून १०-११ किमी, पुणे पासून ५८ किमीआणि मुंबई पासून ९४ किमी.

हवामान

पुण्यात वर्षभर उष्ण-अर्ध-शुष्क हवामान असते आणि सरासरी तापमान १९-३३ अंश सेल्सिअस असते.
एप्रिल आणि मे हे पुण्यातील सर्वात उष्ण महिने असतात जेव्हा तापमान ४२ अंश सेल्सिअस पर्यंत पोहोचते.
हिवाळा अत्यंत तीव्र असतो आणि रात्री तापमान १० अंश सेल्सिअस इतके खाली जाऊ शकते , परंतु दिवसाचे सरासरी तापमान सुमारे २६ अंश सेल्सिअस असते.पुणे विभागातील वार्षिक पाऊस सुमारे ७६३ मिमी आहे.

येथे काय करावे

• कार्ले लेण्यांमधील विविध लेण्यांना भेट देणे हा एक आनंददायक अनुभव आहे.
• वरून हिरव्यागार आणि सुंदर लँडस्केप्सने भरलेल्या मार्गाचे साक्षीदार व्हा.
• लोणावळा आणि खंडाळा पर्यटकांमध्ये लोकप्रिय हिल स्टेशन आहेत.
• कार्ले लेण्यांसमोर स्थित एकविरा देवी मंदिरांपैकी एक.

जवळची पर्यटन स्थळे

• लोहगड किल्ला (१०.३ किमी) आणि विसापूर किल्ला (१० किमी) हे जवळचे किल्ले भेट आणि ट्रेकिंगसाठी आहेत.
• भाजे लेणी 8 किमीअंतरावर आहेत. पश्चिम घाटातील सर्वात जवळचे आणि सर्वोत्तम कॅम्पिंग स्पॉट म्हणजे वलवण धरण [९.९ किमी]
• भुशी धरण पर्यटकांचे आकर्षण आहे [१६.७ किमी]
•  रेवुड पार्क लोणावळ्यातील आणखी एक सुंदर पिकनिक स्पॉट आहे [११.९ किमी]
• बेडसे लेणी देखील कार्लेच्या परिसरात आहेत. (२१ किमी)
• पुणे शहर आणि परिसर (५८ किमी)

विशेषखाद्य वैशिष्ट्य आणि हॉटेल

पश्चिम घाट आणि लोणावळा येथे स्थित असल्याने , वर्षभर अनेक हंगामी फळांचा आस्वाद घेता येतो. येथील रेस्टॉरंट्स स्थानिक महाराष्ट्रीयन जेवण तसेच विविध प्रकारची पाककृती देतात. लोणावळा विविध प्रकारच्या चिक्की (गोड नाश्ता) आणि फजसाठी प्रसिद्ध आहे.

जवळ उपलब्ध असलेली राहण्याची ठिकाणे , आणि हॉटेल , हॉस्पिटल , पोस्ट ऑफिस / पोलीस स्टेशन

बेड आणि नाश्ता उपलब्ध नाही.
लोणावळ्यात अनेक हॉटेल्स उपलब्ध आहेत.
जवळचे पोलीस स्टेशन शहर हे लोणावळा पोलीस स्टेशन, आहे - १२.२ किमी
सर्वात जवळचे रुग्णालय प्राथमिक आरोग्य केंद्र, कार्ला आहे -३.५ किमी
सर्वात जवळचे प्राथमिक आरोग्य केंद्र, कार्ला - १२.४ किमी. 

क्षेत्राला भेट देण्याचे नियम आणि वेळ , भेट देण्याचा सर्वोत्तम महिना

लेण्या सकाळी ९:०० वाजता उघडतात आणि संध्याकाळी ७ :०० वाजता बंद होतात.

या प्रदेशात पाऊस खूपच जास्त आहे , म्हणून ऑक्टोबर ते मे हे येथे भेट देण्यासाठी सर्वोत्तम महिने आहेत.

क्षेत्रात बोलल्या जाणाऱ्या भाषा

इंग्रजी , हिंदी , मराठी.