मुंबई भारताच्या पश्चिम किनारपट्टीच्या कोकण विभागामध्ये महाराष्ट्रात आहे. मुंबई (बॉम्बे म्हणूनही ओळखले जाते, अधिकृत नाव 1995 पर्यंत). हे महाराष्ट्राची राजधानी आहे. मुंबई सातत्याने भारतातील सर्वात सुरक्षित शहरांपैकी एक आहे. मुंबईमध्ये युनेस्कोच्या तीन जागतिक वारसा स्थळे आहेत. मुंबई हे मोठ्या प्रमाणावर ओळखल्या जाणाऱ्या जुन्या काळातील आकर्षक वास्तुकला, आधुनिक उंच इमारती, संस्कृती आणि पारंपारिक संरचना यांचे मिश्रण आहे.

जिल्हे/प्रदेश  

मुंबई शहर; मुंबई उपनगर, महाराष्ट्र, भारत.

इतिहास       

मुंबई पश्चिम भारताच्या कोकण किनारपट्टीवर आहे आणि खोल नैसर्गिक बंदर आहे. मुंबई हे नाव मुंबा देवीच्या नावावरून आले आहे. हे शहर भारताची व्यावसायिक, आर्थिक आणि मनोरंजन राजधानी म्हणून लोकप्रिय आहे. मुंबई हे १८५३ मध्ये मुंबई ते ठाणे पर्यंत रेल्वे चालवणारे भारतातील पहिले शहर आहे. चर्चगेट हे मुंबईच्या पश्चिम रेल्वे उपनगरीय नेटवर्कचे पहिले स्टेशन आहे. दक्षिण आशियाई पाषाण युग, जी १२०० ते १००० इतकी जुनी असल्याचे मानले जाते, तेव्हापासून मुंबईची मानवी वस्ती अस्तित्वात आहे; कोळी आणि आगरी (महाराष्ट्रीयन मासेमारी समुदाय) ह्या बेटावरचे सर्वात प्राचीन ज्ञात स्थायिक होते. तिसऱ्या शतकात, मौर्य साम्राज्याने नियंत्रण मिळवले आणि त्याचे बौद्ध संस्कृती आणि प्रदेशाच्या केंद्रात रूपांतर केले.

भूगोल         

साल्सेट बेटाच्या नैऋत्येस मुंबई एका अरुंद द्वीपकल्पावर आहे, ते अरबी समुद्राच्या पूर्वेला, ठाणे खाडीच्या उत्तरेस आणि वसई खाडीच्या दक्षिणेस आहे. मुंबई भारताच्या पश्चिम किनारपट्टीवर उल्हास नदीच्या तोंडाशी आहे, ते पुण्याच्या वायव्येस १४९ किलोमीटर अंतरावर आहे.

हवामान/वातावरण

या ठिकाणी उष्ण आणि दमट हवामान आहे आणि भरपूर पाऊस पडतो, सुमारे २५०० मिमी ते ४५०० मिमी. या हंगामात तापमान ३० अंश सेल्सिअस पर्यंत जाते.

उन्हाळा गरम आणि दमट असतो आणि तापमान ४० अंश सेल्सिअस पर्यंत जाते.

हिवाळ्यात २८ अंश सेल्सिअस तापमान असून तुलनेने सौम्य असतो.

करावयाच्या गोष्टी    

मुंबईत करावयाच्या गोष्टी आहेत: गेटवे ऑफ इंडियाला भेट द्या, मरीन ड्राइव्हवर एखादा दिवस, ताजमहाल हॉटेल, हाजी अली दर्गा येथे प्रार्थना, छत्रपती शिवाजी महाराज टर्मिनस पहा, जुहू बीचवर पिकनिक, एलिफंटा गुहेमध्ये फिरा, एस्सेल वर्ल्डमधल्या राइड, सिद्धिविनायक मंदिर, वांद्रे-वरळी सी लिंकवर ड्राइव्ह, मुंबई फिल्म सिटी, धारावी झोपडपट्टीचा दौरा, चौपाटी समुद्रकिनारा, खरेदीसाठी रस्त्यावरील बाजारपेठ, कान्हेरी लेणी पहा, मुंबई स्ट्रीट फूडचा दौरा, जिजामाता उद्यान, मुंबा देवी मंदिर,मुंबईतील सार्वजनिक वाहतुकीचा दौरा. वांद्रेतील पर्यटन स्थळे, मुंबईत बॉलिवूडचा दौरा.

जवळचे पर्यटन स्थळ        

मुंबईसह खालील पर्यटन स्थळांना भेट देण्याचे ठरवू शकता:

• एलिफंटा लेणी

एलिफंटा लेण्यांना घारापुरीची लेणी असेही म्हणतात. एलिफंटा लेण्यांना १९८७ मध्ये युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळाच्या म्हणून नियुक्त करण्यात आले होते. हे महाराष्ट्रातील घारापुरी येथे आहे. मुंबईहून ईस्टर्न फ्रीवे मार्गे २१. ८ किमी▪

• श्री सिद्धिविनायक मंदिर:

मुंबईपासून १०.५ किलोमीटर दक्षिणेस हे पवित्र स्थान प्रभादेवी परिसरात स्थित आहे आणि १८ व्या शतकात बांधलेले हे मुंबईतील सर्वात प्रसिद्ध मंदिर आहे.

• अर्नाळा

 हे ठिकाण अर्नाळा बीच आणि अर्नाळा किल्ल्यासाठी लोकप्रिय आहे, जे मूळतः पोर्तुगीजांनी बांधले होते. अर्नाळा विरारपासून ७ किमी अंतरावर आहे, पश्चिम उपनगरीय रेल्वे चा शेवटचा थांबा.

• मनोरी बीच

मनोरी बीचला सहसा मुंबईचे "मिनी-गोवा" म्हणून ओळखले जाते. समुद्रेश्वर मंदिर, बौद्ध पॅगोडा आणि अगदी सूफी दर्ग्याला देखील भेट द्या. हे मुंबईपासून १९ किमी अंतरावर आहे. लोणावळा

• लोणावळा

हे थंड हवेचे ठिकाण आहे जे त्याच्या निसर्गसौंदर्य आणि नयनरम्य निसर्गासाठी प्रसिद्ध आहे. तलाव, झरे, बाग किंवा हिरवीगार झाडे याबरोबरच या ठिकाणी भुशी धरण, कुणे धबधबा, राजमाची, टायगर पॉईंट, लोहगढ किल्ला, भाजे लेणी, नागफणी, कार्ला लेणी आणि पवना तलाव ही प्रमुख आकर्षणे आहेत. हे मुंबईपासून ८३ किमी अंतरावर आहे.

• महाबळेश्वर

हे शहर भारताच्या पश्चिम विभागातील सर्वात उंच थंड हवेचे ठिकाण असल्याचा अभिमान बाळगते. स्ट्रॉबेरी, मलबेरी (तुती), आवळा आणि रासबेरी सारख्या बेरीच्या मोठ्या उत्पादनासाठी प्रसिद्ध, महाबळेश्वर आकर्षक अन्न आणि पेयांसाठी प्रसिद्ध आहे. प्रमुख आकर्षणे: महाबळेश्वर मंदिर, माउंट माल्कम, राजपुरी लेणी, प्रतापगढ किल्ला, तपोळे आणि पंचगणी. हे मुंबईपासून २३१ किमी अंतरावर आहे.

• अलिबाग

अलिबागचे निसर्गरम्य दृश्य. समुद्रकिनारे, किल्ले आणि मंदिरे. कनकेश्वर देवस्थान मंदिर, अलिबाग बीच आणि कुलाबा किल्ला ही प्रमुख आकर्षणे आहेत.

हे मुंबईपासून ९५ किमी अंतरावर आहे.

• कर्जत

डोगरातून कोरलेले गुहा मंदिरे आणि किल्ले. समृद्ध हिरवळीसह एक रमणीय दृश्य आणि उंच डोंगरांनी वेढलेले आहे. उल्हास नदीत व्हाईट वॉटर राफ्टिंग, हायकिंग किंवा माउंटन क्लाइंबिंग, धबधब्यांमध्ये रॅपलिंग आणि कोंडाणे लेणी ही प्रमुख आकर्षणे आहेत.

हे मुंबईपासून ६२ किमी अंतरावर आहे.

• कर्नाळा

कर्नाळा शहर रायगड जिल्ह्यात आहे. हे पक्षी अभयारण्यासाठी खूप प्रसिद्ध आहे ज्यात पक्ष्यांच्या १५० पेक्षा जास्त प्रजाती आणि इतर अनेक जंगली प्राणी राहतात. कर्नाळा किल्ल्यावर ट्रेकिंग करून तुम्ही कलावंतीन दुर्गातही हायकिंग करू शकता. मुंबई पासून ५५ किमी. .

• दुरशेत

हे नैसर्गिक आणि मानवनिर्मित दोन्ही आकर्षणांसाठी प्रसिद्ध आहे जे ह्या ठिकाणाला मोहक आणि आकर्षक बनवतात. दुरशेत जंगल सफारीसाठी देखील प्रसिद्ध आहे. उद्धर हॉट स्प्रिंग, सारसगड आणि सुधागडला ट्रेकिंग, पाली किल्ला, महाड गणपती मंदिर आणि कुंडलिका नदीतील वॉटर स्पोर्ट्स ही प्रमुख आकर्षणे आहेत. हे मुंबईपासून ८१ किलोमीटर अंतरावर आहे. 

रेल्वे, हवाई, रस्त्याने (ट्रेन, उड्डाण, बस) द्वारे पर्यटन स्थळास अंतर आणि आवश्यक वेळ लक्षात घेऊन प्रवास कसा करावा

मुंबई रस्त्याने प्रवास करण्यायोग्य आहे, हे NH ३, NH ८, NH ९ आणि NH ६६ जे काही प्रमुख महामार्ग त्यांनी जोडलेले आहे. राज्य परिवहन, खाजगी आणि लक्झरी बस खालील शहरांमधून उपलब्ध आहेत

• पुणे ते मुंबई: १४७ किमी (रस्त्याने अंदाजे ३ तास)

• सूरत ते मुंबई: २८६ किमी (रस्त्याने अंदाजे ५ तास)

• नाशिक ते मुंबई: १६६ किमी (रस्त्याने अंदाजे ४ तास )

• ठाणे ते मुंबई: २२ किमी (रस्त्याने अंदाजे १ तास)

• लोणावळा ते मुंबई: ८३ किमी (रस्त्याने अंदाजे २ तास

जवळचे विमानतळ: छत्रपती शिवाजी महाराज आंतरराष्ट्रीय विमानतळ,

७. ३ किमी (१५ मिनिटे) मुंबई पासून. जवळचे रेल्वे स्टेशन: छत्रपती शिवाजी महाराज टर्मिनस (CSMT) रेल्वे स्टेशन हे मुख्य रेल्वे स्टेशन आहे १९. ८ किमी (२६ मिनिटे)

विशेष खाद्यपदार्थ आणि हॉटेल     

वडा पाव हा मुंबईतील सर्वात लोकप्रिय स्ट्रीट फूड म्हणून ओळखला जातो. याव्यतिरिक्त, विविध स्ट्रीट फूड आहेत आणि त्यापैकी बहुतेक शाकाहारी व मांसाहारी आहेत. जपानी, चायनीज, मेक्सिकन, इटालियन असे इतर अनेक पदार्थ आहेत. भारतीय पदार्थ हे या ठिकाणाचे वैशिष्ट्य आहे. तथापि, हे सर्वाधिक भेट दिलेल्या पर्यटन स्थळांपैकी एक आहे. येथील रेस्टॉरंट्स विविध प्रकारचे खाद्यपदार्थ देतात.

जवळच्या निवास सुविधा आणि हॉटेल/हॉस्पिटल/पोस्ट ऑफिस/पोलीस स्टेशन     

• मुंबईत विविध हॉटेल्स आणि रिसॉर्ट्स उपलब्ध आहेत.
• मुंबईत अनेक रुग्णालये उपलब्ध आहेत.
• अनेक पोस्ट ऑफिस मुंबईत १० मिनिटांवर उपलब्ध आहेत.
• मुंबईत ९१ पोलीस ठाणे आहेत.

जवळचे एमटीडीसी रिझॉर्ट

एमटीडीसी रिसॉर्ट नेरुळ मध्ये उपलब्ध आहे

स्थळास भेटीचे नियम आणि वेळ, भेटण्यासाठीचा सर्वोत्तम महिना     

ह्या ठिकाणी वर्षभरात कधीही भेट देऊ शकतो.

● नोव्हेंबर ते फेब्रुवारी: मुंबईत हिवाळ्याचे महिने सर्वात सुखद असतात.

● मार्च ते मे: दमटपणा मार्चपासून वाढू लागतो आणि उन्हाळा जवळ येऊ लागतो.

●जून ते ऑक्टोबर: हा मुंबईतील प्रसिद्ध मान्सून (पावसाळी) हंगाम आहे ज्यामध्ये सतत पाऊस पडतो, विशेषतः जुलै आणि ऑगस्ट महिन्यात.

परिसरात बोलली जाणारी भाषा    

इंग्रजी, हिंदी, मराठी, गुजराती