महाराष्ट्रातील नाशिक जिल्ह्यातील वाणी येथे स्थित 'सप्तश्रुंगी मंदिर' हे देवी सप्तश्रृंगीला समर्पित मंदिर आहे. एक अद्वितीय शक्तीपीठ आणि एक प्रचंड दगडी बांधकाम मंदिर असल्याने, हे एक भेट देण्यासारखे ठिकाण आहे.

जिल्हे/प्रदेश

कळवण तालुका, नाशिक जिल्हा, महाराष्ट्र, भारत.

इतिहास

महाराष्ट्रात एकूण साडेतीन शक्तिपीठ (देवींची ठिकाणे) आहेत. पौराणिक कथांमध्ये ही अशी ठिकाणे आहेत जिथे देवीच्या मृतदेहाचे भाग (सती - पार्वतीचे एक रूप, शिवाची पत्नी) पडले होते आणि त्यापैकी सप्तशृंगी अर्धा किंवा अर्ध (अर्धा) शक्तीपीठ आहे.
रॉक-कट मंदिरामध्ये गर्भगृहात देवतेची सुमारे 8-9 फूट उंच रॉक-कट प्रतिमा आहे. सप्तशृंगी हे नाव 'सात - माउंटन पिक्स' मध्ये अनुवादित होते, जे खरोखरच खरे आहे कारण मंदिर स्वतःच सात पर्वतांनी वेढलेले आहे जे त्याच्या निसर्गसौंदर्य आणि आश्चर्यकारक स्थळाला जोडते. अशा प्रकारे पवित्र ग्रंथांमध्ये देवीला 'सात पर्वतांची देवी' म्हणून ओळखले जाते. देवतेच्या आकृतीला अठरा हात आहेत, प्रत्येकजण एक वेगळा शस्त्र धारण करतो. तिचे क्रूर रूपाने येथे चित्रण केले आहे. भक्तांचा असा विश्वास आहे की जेव्हा महिषासुर राक्षसाने सप्तश्रृंगी जंगलात कहर केला तेव्हा देवीने दुर्गाचे रूप धारण केले आणि राक्षसाचा वध केला. अशाप्रकारे ती महिषासुरमर्दिनी राक्षस महिषासूरचा वधकर्ता म्हणूनही आदरणीय आहे.
सप्तशृंगी मंदिर हे दुमजली असून स्वयंभू, स्वयंभू असल्याचे सांगितले जाते. देवीला विविध प्रकारच्या दागिन्यांनी अत्यंत आभूषित केले आहे जसे की तिच्या डोक्यावर उंच मुकुट, नाकाची अंगठी आणि हार इत्यादी. ती नेहमी सिंदूर लावली जाते. कालिकुंड, सूर्यकुंड आणि दत्तात्रेयकुंड या मंदिराभोवती विविध कुंड्या (पाण्याच्या टाक्या) आहेत. मंदिराला सप्तशृंगीगडा म्हणजेच सुदृढ तटबंदी म्हणून ओळखले जाते. या भागातील आदिवासींकडूनही या देवतेची पूजा केली जात आहे.

भूगोल

हे मंदिर कळवण तालुक्‍यातील वाणी गावात आहे आणि महाराष्ट्रातील नाशिकपासून सुमारे 60 किमी अंतरावर आहे. हे मंदिर 1230 मीटर उंचीवर आहे.

हवामान/हवामान

सरासरी वार्षिक तापमान 24.1 अंश सेल्सिअस आहे.
या भागात हिवाळा प्रचंड असतो आणि तापमान 12 अंश सेल्सिअस इतके कमी होते.
उन्हाळ्यात सूर्य खूप कडक असतो. या भागात हिवाळ्यापेक्षा उन्हाळ्यात जास्त पाऊस पडतो. उन्हाळ्यात तापमान 30 अंश सेल्सिअसच्या वर जाते.
सरासरी वार्षिक पाऊस सुमारे 1134 मिमी आहे.

करायच्या गोष्टी

मंदिराला भेट दिल्यानंतर मंदिराच्या सभोवतालच्या कुंडांना, मंदिराच्या सभोवतालच्या डोंगरांना आणि स्थानिक बाजारांना भेट देता येते.

जवळची पर्यटन स्थळे

मंदिराचे सुंदर परिसर एक्सप्लोर केल्यानंतर कोणीही भेट देऊ शकते
Cha अंचाला किल्ला (33.4 किमी)
● अहिवंत किल्ला (19 KM)
● मोहनदरी किल्ला (14.9 किमी)
● कण्हेरगड किल्ला (22.1 किमी)
● जावल्या किल्ला (26 किमी)
● रावल्या किल्ला (34.3 किमी)

विशेष खाद्य वैशिष्ट्य आणि हॉटेल

द्राक्ष बागेसाठी खूप प्रसिद्ध असल्याने हे वाइन प्रेमींसाठी स्वर्ग आहे.

निवास सुविधा जवळ आणि हॉटेल/हॉस्पिटल/पोस्ट ऑफिस/पोलीस स्टेशन

किफायतशीर निवास सुविधा, मूलभूत सुविधा सहज पोहोचतात.
18.3 KM अंतरावर अभोणा पोलीस स्टेशन सर्वात जवळ आहे.
23.8 किलोमीटर अंतरावर ग्रामीण रुग्णालय वाणी सर्वात जवळ आहे

भेट देण्याचा नियम आणि वेळ, भेट देण्यासाठी सर्वोत्तम महिना

The मंदिराला भेट देण्यापूर्वी एखाद्याला हे माहित असले पाहिजे की मंदिरात जाण्यासाठी आपल्याला 470 पायऱ्या चढून जावे लागेल.
Mot एक मोटरेबल रस्ता तुम्हाला अर्ध्याहून अधिक मार्गाने घेऊन जातो, मग एखाद्याला चढून जावे लागते.
The मंदिराची वेळ सकाळी 6:00 ते संध्याकाळी 7:00 पर्यंत आहे.
Visit मंदिराला भेट देण्यासाठी सर्वोत्तम महिने ऑगस्ट ते फेब्रुवारी दरम्यान असतात.

परिसरात बोलली जाणारी भाषा

इंग्रजी, हिंदी आणि मराठी.