'श्री बल्लाळेश्वर अष्टविनायक मंदिर' महाराष्ट्रातील रायगडमध्ये आहे. गणपतीच्या भक्तांसाठी हे पवित्र स्थान मानले जाते. गणपतीच्या आठ महत्त्वाच्या रूपांपैकी एक आणि मंदिरात असलेले एक वैशिष्ट्य असल्याने, हे भेट देण्यासारखे ठिकाण आहे.

जिल्हे/प्रदेश

रायगड जिल्हा, महाराष्ट्र, भारत.

इतिहास

मनमोहक आणि नयनरम्य निसर्गाने वेढलेले, बल्लाळेश्वर अष्टविनायक मंदिर हे महाराष्ट्रातील गणपतीच्या आठ प्रमुख मंदिरांपैकी एक आहे. हे मंदिर महाराष्ट्रातील दैवी अष्टविनायक (आठ विनायका - गणेशाचे एक रूप) मंदिरांसाठी बनते. हे मंदिर हे गणपतीचे एकमेव रूप आहे जे त्याच्या भक्ताच्या नावाने ओळखले जाते आणि त्याची पूजा केली जाते आणि मूर्ती ब्राह्मणासारखी सजलेली आहे; हे वैशिष्ट्य गणेशाच्या इतर मंदिरांपेक्षा वेगळे बनवते.
दंतकथा म्हणते की, बल्लाळ नावाचे मूल, कल्याण नावाच्या व्यावसायिकाचा मुलगा आणि त्याची पत्नी इंदुमती सर्व काही विसरले, अगदी गणपतीच्या उपासनेसाठी त्याचे दुःखही. मुलाच्या भक्तीने प्रेरित होऊन भगवान गणेश स्वतः प्रकट झाले आणि मुलाला आशीर्वाद देत म्हणाले की लोक बल्लाळेश्वर, बल्लाळचे भगवान म्हणून त्याचे नाव घेऊन गणेशाचा आदर करतील.
हे मंदिर मुळात लाकडी बांधकाम होते परंतु 1760 मध्ये श्री. फडणीस एका दगडी मंदिरात. हे नवीन मंदिर त्याच्या बांधकामादरम्यान शिसे आणि सिमेंट मिसळून 'श्री' अक्षराच्या आकारात तयार केले गेले. त्याची रचना पूर्व दिशेला अशा प्रकारे केली गेली होती की सूर्य उगवताच सूर्याची पहिली किरणे गणपतीच्या मूर्तीवर पडतील. वसई आणि सस्तीमध्ये पोर्तुगीजांच्या पराभवानंतर पेशव्यांच्या 'चिमाजी अप्पाने' परत आणलेल्या मंदिरालाही एक घंटा आहे. मंदिराचा मुख्य हॉल 12 मीटर लांब आणि 6.1 मीटर रुंद आहे. यात सरूच्या झाडांसारखे आठ खांब आहेत. मंदिरात दोन गर्भगृह आहेत. आतील गर्भगृह 4.6 मीटर उंच आणि बाहेरील गर्भगृह 3.7 मीटर उंच आहे. परिसरात दोन तलाव देखील आहेत.
ही गणपतीची स्वयं विसर्जित मूर्ती असल्याचे मानले जाते. हे ठिकाण पश्चिम बंदरांना दख्खनच्या पठारावरील व्यापारी केंद्रांशी जोडणाऱ्या प्राचीन व्यापारी मार्गावर आहे.

भूगोल

बल्लाळेश्वर अष्टविनायक मंदिर रायगड जिल्ह्यातील पाली गावातील सुधागड तालुक्यात आहे.

हवामान/हवामान

या प्रदेशातील प्रमुख हवामान म्हणजे पर्जन्यमान, कोकण पट्ट्यात उच्च पर्जन्य (सुमारे 2500 मिमी ते 4500 मिमी) अनुभवले जाते आणि हवामान दमट आणि उबदार राहते. या हंगामात तापमान 30 अंश सेल्सिअस पर्यंत पोहोचते.
उन्हाळा गरम आणि दमट असतो आणि तापमान 40 अंश सेल्सिअस पर्यंत पोहोचते.
कोकणातील हिवाळा तुलनेने सौम्य हवामान (सुमारे 28 अंश सेल्सिअस) आहे आणि हवामान थंड आणि कोरडे राहते

करायच्या गोष्टी

मंदिराचा संपूर्ण परिसर भक्तांचे स्वर्ग आहे. मुख्य हॉल व्यतिरिक्त, कोणीतरी भेट दिली पाहिजे:
दोन तलाव आणि दोन अभयारण्य. जर कोणी गणेश चतुर्थीच्या सणाला (गणपतीच्या जन्माचा उत्सव) भेट देत असेल तर लोकांना आनंद देण्यासाठी अनेक कार्यक्रम, स्पर्धा आयोजित केल्या जातात

जवळची पर्यटन स्थळे

लोकांना आनंद घेण्यासाठी अनेक ठिकाणे आहेत
मंदिराजवळील स्थानिक बाजारपेठ
सुधागड किल्ला (11 किमी)
गरम पाण्याचा झरा (45 किमी)
थानाळे येथील बौद्ध लेणी (14 किमी)
खडसंबळे येथील बौद्ध लेणी (17 किमी)
अलिबाग (55.1 किमी)
लोणावळा हिल स्टेशन (56.6 KM)
रायगड किल्ला (67.6 KM)

विशेष खाद्य वैशिष्ट्य आणि हॉटेल

परवडणाऱ्या किमतीत अस्सल महाराष्ट्रीयन अन्न सहज उपलब्ध आहे. स्थानिक वैशिष्ट्य उकाडीचे मोदक परंपरेने भगवान गणेशाशी संबंधित आहे.

निवास सुविधा जवळ आणि हॉटेल/हॉस्पिटल/पोस्ट ऑफिस/पोलीस स्टेशन

पाली भक्त निवास मंदिरात दर्शनासाठी येणाऱ्या लोकांसाठी राहण्याची चांगली सोय आहे. इतर हॉटेल्स आणि मूलभूत सुविधा देखील उपलब्ध आहेत.

भेट देण्याचा नियम आणि वेळ, भेट देण्यासाठी सर्वोत्तम महिना

मंदिरात छायाचित्रण करण्यास सक्त मनाई आहे.
सकाळी 5:30 पासून मंदिराची वेळ आहे. रात्री 10.00 पर्यंत ऑगस्ट ते मार्च हा सर्वोत्तम महिना आहे.

परिसरात बोलली जाणारी भाषा

इंग्रजी, हिंदी, मराठी