• Screen Reader Access
  • A-AA+
  • NotificationWeb

    Title should not be more than 100 characters.


    0

Asset Publisher

श्री सिद्धिविनायक गणपती मंदिर

श्री सिद्धिविनायक गणपती मंदिर हे पश्चिम भारतातील सर्वात प्रसिद्ध आणि श्रीमंत मंदिरांपैकी एक आहे. हे भारताची आर्थिक राजधानी असलेल्या पश्चिम महाराष्ट्रातील मुंबई शहराच्या पश्चिम भागात प्रभादेवी येथे आहे. श्रीमंत सांस्कृतिक वारशाची कथा सांगणाऱ्या मंदिराच्या सध्याच्या संरचनेतून महाराष्ट्रीय संस्कृतीचा समृद्ध वारसा दिसून येतो. 
जिल्हा/विभाग

दादर, जिल्हा मुंबई, महाराष्ट्र, भारत.

ऐतिहासिक माहिती    
नोंदींनुसार, श्री सिद्धिविनायक मंदिराची मूळ स्थापना लक्ष्मण विठू पाटील आणि देउबाई पाटील यांनी प्रभादेवी (मुंबई) येथे केली होती.
देउबाई एक मुलबाळ नसलेली स्त्री होती जिला देवाकडून आशीर्वाद मिळवण्यासाठी मंदिर बांधायचे होते. मंदिराची सुरुवातीची रचना ३.६ मीटर × ३.६ चौरस मीटर होती ज्यामध्ये घुमटाच्या आकाराचा शिखर होता. सुरुवातीच्या टप्प्यांपासून मंदिर अनेक बदलांमधून जात आहे.
सिद्धिविनायक गणपतीची मंदिर मूर्ती काळ्या पाषाणात कोरलेली आहे. श्री सिद्धिविनायक मूर्तीच्या कपाळावर डोळ्यासारखे वैशिष्ट्य आहे, जे शिवाच्या तिसऱ्या डोळ्यासारखे आहे. मूर्तीच्या बाजूला रिद्धी आणि सिद्धी देवींच्या कोरलेल्या मूर्ती आहेत, ज्यांना गणपतीची पत्नी म्हणून ओळखले जाते.
मंदिराची सध्याची रचना आकर्षक आणि स्थापत्यशास्त्राने अद्वितीय आहे. लाकडी दरवाज्यांवर अष्टविनायक (गणपतीची आठ रूपे) कोरलेले आहेत.

भौगोलिक माहिती    
श्री सिद्धिविनायक गणपती मंदिर प्रभादेवी, मुंबई शहराच्या दादर या पश्चिम उपनगरात आहे.

हवामान    
या भागातील प्रमुख ऋतू म्हणजे पाऊस, कोकण किनार पट्ट्यात जास्त पाऊस (सुमारे २५०० मिमी ते ४५०० मिमी) अनुभवायला मिळतो आणि हवामान दमट आणि उबदार असते. पावसाळ्यात तापमान ३० अंश सेल्सिअस पर्यंत पोहोचते.
उन्हाळा फार गरम आणि दमट असतो आणि तापमान ४० अंश सेल्सिअस पर्यंत पोहोचते.
कोकणात हिवाळ्यात तुलनेने सौम्य हवामान (सुमारे २८ अंश सेल्सिअस) असते आणि हवामान थंड आणि कोरडे असते.

जवळची पर्यटनस्थळे     
श्री सिद्धिविनायक मंदिरासह खालील पर्यटन स्थळांना भेट देण्याची योजना आखता येईल
•    गेट वे ऑफ इंडिया (१३ किमी)
•    हाजी अली दर्गा (७.२ किमी)
•    गिरगाव चौपाटी (११ किमी)
•    श्री महालक्ष्मी मंदिर (३.६ किमी)
•    जहांगीर आर्ट गॅलरी (१३ किमी)
•    एलिफंटा लेणी (१३ किमी)
•    दादर बाजार (अंदाजे १.८ किमी)
•    शिवाजी पार्क (२.२ किमी)

रेल्वेने, विमानाने आणि रस्त्याने (ट्रेन, विमान, बस) तसेच ठराविक वेळेत पर्यटन स्थळावर कसे पोहोचावे     
श्री सिद्धिविनायक गणपती मंदिरात टॅक्सी, वैयक्तिक वाहने, बस इत्यादी वाहतुकीच्या विविध मार्गांनी जाता येते. 
•    जवळचे विमानतळ:- छत्रपती शिवाजी महाराज विमानतळ (१३ किमी)
•    जवळचे रेल्वे स्टेशन:- दादर (२.७ किमी)
•    जवळचे बसस्थानक:- सिद्धिविनायक मंदिर (०.३ किमी)

खाद्य वैशिष्ट्य आणि हॉटेल्स    
महाराष्ट्राच्या किनारपट्टी भागात असल्याने सी-फुड हे येथील वैशिष्ट्य आहे. तथापि, महाराष्ट्रीय जेवण सर्वात प्रसिद्ध आहे. हे सर्वात जास्त भेट दिलेल्या पर्यटन स्थळांपैकी एक आहे आणि मुंबईत असल्याने येथील रेस्टॉरंट्स विविध प्रकारचे जेवण आणि पदार्थ देतात.

जवळच्या निवास सुविधा आणि हॉटेल/ हॉस्पिटल/ पोस्ट ऑफिस/पोलीस स्टेशन    
•    येथे मुलभूत सुविधा जसे शौचालये इत्यादी आहेत. मंदिराजवळ काही लहान रेस्टॉरंट्स आहेत. 
•    आपत्कालीन परिस्थितीसाठी मंदिरातच काही प्राथमिक वैद्यकीय सुविधा आहेत.
•    सिद्धिविनायक हेल्थकेअर प्रा. लि. हॉस्पिटल ८०० मी.
•    प्रभादेवी पोलीस चौकी ३५० मी.

पर्यटनासाठीचे नियम आणि वेळ, पर्यटनासाठी योग्य काळ      
सणासुदीच्या काळात माघी आणि भाद्रपद गणेशोत्सव, अंगारकी चतुर्थी पूजा, गणपती जयंती आणि गुढीपाडवा साजरे करताना मंदिराला भेट देता येते.
•    उघडणे/बंद करणे/आरतीची वेळ (बुधवार ते सोमवार)
•    काकड आरती:- पहाटेची प्रार्थना (सकाळी ५.३० ते ६.००)
•    श्री दर्शन:- सकाळी ६.०० ते दुपारी १२.१५ 
•    नैवेद्य:- दुपारी १२.१५ ते १२.३० 
•    श्री दर्शन:- दुपारी १२.३० ते संध्याकाळी ७.२० 
•    आरती - संध्याकाळची प्रार्थना ७.३० ते रात्री ८.०० पर्यंत
•    श्री दर्शन - रात्री ८.०० ते ९.५० 
•    शेज आरती - दिवसाची शेवटची आरती – ९.५० वाजता 
•    ('शेजारती' नंतर दुसऱ्या दिवशी सकाळपर्यंत मंदिर बंद राहते)
•    उघडणे/बंद करणे/आरतीची वेळ (मंगळवार)
•    श्री दर्शन - पहाटे ३.१५ ते ४.४५ 
•    काकड आरती:- पहाटेची प्रार्थना (सकाळी ५.३० ते ६.००)
•    श्री दर्शन:- सकाळी ६.०० ते दुपारी १२.१५ 
•    नैवेद्य:- दुपारी १२.१५ ते १२.३० 
•    श्री दर्शन - दुपारी १२.२० ते ते रात्री ८.४५ 
•    शेज आरती - दिवसाची शेवटची आरती - रात्री ९.३० 
•    ('शेजारती' नंतर दुसऱ्या दिवशी सकाळपर्यंत मंदिर बंद राहते)

या ठिकाणी बोलल्या जाणाऱ्या भाषा     
इंग्रजी, हिंदी, मराठी.