ହବଡସ୍ ଗୁମ୍ଫା ହେଉଛିହବୌଦ୍ଧ ଗୁମ୍ଫାର ଏକ ହଗାଷ୍ଠୀ ଯାୋ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂବଷ ଏକ ବିଂଶ ଶତ୍ାବ୍ଦୀର ହୋଇପାହର | ଗୁମ୍ଫା କହଲେକ୍ସ ହବୌଦ୍ଧ ସ୍ଥାପତ୍ୟର ଏକ ସୁନ୍ଦର ଉଦାେରଣ |

ଜିଲ୍ଲା/ ଅଞ୍ଚଳ
ମହାୋଷ୍ଟ୍ର, ଭାେତେ ପୁରଣ ଜିଲ୍ଲା ମାଭାଲ ତାଲୁକା |

ଇତ୍ିୋସ
ହବଡସହର ଥିବା ଗୁମ୍ଫାଗୁ କି ଭିସାପୁର ପାୋଡ ଉପହର ଅଛି| ପୱାନା ନଦୀର ଏକ ସୁନ୍ଦର ଉପତ୍ୟକା ହଡକାନ୍ ମାଳଭୂମିହର ବାଣିଜିୟକ ହକନ୍ଦ୍ରହର ହଯାଗ ହଦଉଥିବା ପ୍ରାଚୀନ ବାଣିଜୟ ମାଗଷଏବଂ ହକାଙ୍କଣର ଚାଉଲ ବନ୍ଦରର ଝଲକ ହଦଇଥାଏ | ଆଜିପୱନା ହ୍ରଦ ସମଗ୍ର ଅଞ୍ଚଳକୁ ଉବଷର କୃର୍ିଜମିହର ପରିଣତ୍ କରିଛି। ଏେିଅଞ୍ଚଳ ପ୍ରାଚୀନ କାଳହର ନ ଜଙ୍ଗଲ ଥିଲା |  ହବଡହସ ହସହତ୍ହବହଳ ହବୌଦ୍ଧ ଧମଷର ଏକ ଜଙ୍ଗଲ ମଠ ଥିଲା, ଏେିଅଞ୍ଚଳର ଅନୟ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ହବୌଦ୍ଧ ମଠ ପରି, ଯାୋଭାହଜ ଏବଂ କାହଲଷଭାବହର ଜଣାଶୁଣା |

ପଦହକ୍ଷପଗୁ କିର ଏକ ଉ ାଣ ଆପଣଙ୍କୁଗୁମ୍ଫା କହଲେକ୍ସକୁହନଇଯାଏ | ହସଠାହର ହଗାଟିଏ ବ ହଚୈତ୍ୟ (ହବୌଦ୍ଧ ପ୍ରାଥଷନା େଲ୍) ଏବଂ ଏକ ଅନନୟ ବିୋର ଅଛି| କହଲେକ୍ସର ହଖାଲା ଅଦାଲତ୍ହର ହମାହନାଲିଥିକ୍ ଷ୍ଟୁପା ଏବଂ ଜଳ କୁଣ୍ଡହର ପରିପୂର୍ଣ୍ଷ ଏକ ହକାଣ ଅଛି| ମଠର ସାଂକୃତ୍ିକ ଇତ୍ିୋସ ବର୍ଣ୍ଷନା କରୁଥିବା ଦୁଇଟିଶିଳାହଲଖ ଅଛି| 

ଏକ ସଂକୀର୍ଣ୍ଷପଥର କଟା ପଥ ଆମକୁଦାନର ପ୍ରାଙ୍ଗଣକୁହନଇଯାଏ | ବିରାଟ ସ୍ତମ୍ଭ ରାଜଧାନୀ ସେିତ୍ ସୁନ୍ଦର ଭାବହର ହଖାଦିତ୍ ସ୍ତମ୍ଭଆମକୁପାରସୟ ପ୍ରଭାବ ବିର୍ୟହର ମହନ ପକାଇଥାଏ |  ହଚୈତ୍ା ମୁଖଶାଳା ଭଲ ଭାବହର ସଜ୍ଜିତ୍, ଏବଂ ଗୁମ୍ଫାର ପ୍ରାଙ୍ଗଣହର ପଥରହର କିଛିହଛାଟ ହକାଠରୀ ହଖାଦିତ୍ ଅଛି| ମୁଖଶାଳାହର ହଚୈତ୍ା ଝରକାହର ପୁଷ୍ପ ହମାଟିଫ୍ ର ବିସ୍ତୃତ୍ ସାଜସଜ୍ଜା ଅଛି| ପୂଜାର ମୁଖୟ ବସ୍ତୁହେଉଛିଷ୍ଟୁଆ ହକନ୍ଦ୍ରହର ଅଛି, ଏକ ଧାଡିସ୍ତମ୍ଭ ଦ୍ୱାରା ହ ରିରେିଛି,ପ୍ରାଥଷନା େଲହର | ଏେିଗୁମ୍ଫା ଏକବିଂଶ ଶତ୍ାବ୍ଦୀର ବସିିଇରୁଆସିଛି|

ଏେିଗୁମ୍ଫାଠାରୁ ଅଳ୍ପ ଦୂରହର ଅସାଧାରଣ ବିୋର | ସାଧାରଣତ୍ଃ, ବିୋର ଗୁମ୍ଫାଗୁ କି ପଥରହର ହଖାଦିତ୍ ହକାଠରୀ ଏବଂ ଅନୟାନୟ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଉପାଦାନ ସେିତ୍ ଆୟତ୍ାକାର | ଏେି ଗୁମ୍ଫାହର, ପଥର କଟା ହକାଠରୀର ହକନ୍ଦ୍ରହର ଥିବା ସାଧାରଣ ସ୍ଥାନ ଆକୃତ୍ିର | ହସଠାହର 13  ଟିପଥର କଟା ହକାଠରୀ ଅଛି, ହଯଉଁଥିରୁ ଅହନକ ଭଲ ଭାବହର ସଂରକ୍ଷିତ୍ | ଏେି ହକାଠରୀଗୁ କିର ପ୍ରହବଶ ଦ୍ୱାରହଚୈତ୍ ହତ୍ାରଣ ଏବଂ ଅନୟାନୟ ଜୟାମିତ୍ିକ ଢାଞ୍ଚା ସେିତ୍ ଅଳଙ୍କାର ହୋଇଛି| ଏୋ ହେଉଛିଏକମାତ୍ର ପଥର କଟା ହବୌଦ୍ଧ ମଠ ଯାୋ ଆମ ପାଇଁ ଜଣାଶୁଣା | ଏପରିକିଏେିଗୁମ୍ଫା ପହଡାଶୀ ହଚୈତ୍ିଆ ପରିସମାନ ସମୟର ଅହଟ |

ଭୂହଗାଳ
ଗୁମ୍ଫାଗୁ କି ଭିସାପୁର ଦୁଗଷର ପାୋଡ ଉପହର ଅବସ୍ଥିତ୍ | ଭାହଜ ଗୁମ୍ଫାର ହଗାଷ୍ଠୀ ନିକଟହର ଅବସ୍ଥିତ୍ | ହଡକାନ୍ ମାଳଭୂମିର ହବସାଲିିକ୍ ପଥରହର ଗୁମ୍ଫା ଖନନ କରାଯାଏ |

ପାଣିପାଗ/ଜଳବାୟୁ
ପୁହଣହର ବର୍ଷସାରା ଏକ ଗରମ-ଅଦ୍ଧଷଶୁଷ୍କ ଜଳବାୟୁଅଛିଏବଂ ୋରାୋରିତ୍ାପମାତ୍ରା ୧୯-୩୩ ଡିଗ୍ରୀ ହସଲସିୟସ୍ ପଯଷୟନ୍ତ | 
ଏପ୍ରିଲ ଏବଂ ହମ ପୁହଣର ସବୁଠାରୁ ଉର୍ତ୍ତପ୍ତ ମାସ ହଯହତ୍ହବହଳ ତ୍ାପମାତ୍ରା ୪୨ ଡିଗ୍ରୀ ହସଲସିୟସ ପଯଷୟନ୍ତ ପେଞ୍ଚିଥାଏ |
ଶୀତ୍ ଅତ୍ୟଧିକ, ଏବଂ ତ୍ାପମାତ୍ରା ରାତ୍ିହର ୧୦ ଡିଗ୍ରୀ ହସଲସିୟସ୍ ପଯଷୟନ୍ତ କମ୍ ହୋଇପାହର, କିନ୍ତୁୋରାୋରିଦିନର ତ୍ାପମାତ୍ରା ପ୍ରାୟ ୨୬ ଡିଗ୍ରୀ ହସଲସିୟସ୍ |
ପୁହଣ ଅଞ୍ଚଳହର ବାର୍ିକ ବର୍ଷା ପ୍ରାୟ ୭୬୩ ମିମି।

କେିବାକୁଥିବା ଜନିଷିଗୁଡକ
ଜଟିଳ କାରୁକାଯଷୟ, ହଚୈତ୍ୟଗୃେ, ଏବଂ ବିୋର ଧ୍ୟାନ ଏବଂ ପ୍ରଶଂସାର ହଯାଗୟ | ଏେି ଗୁମ୍ଫାଗୁଡକିର ଭ୍ରମଣ ସମାପ୍ତ କରିବାକୁପ୍ରାୟ 3 ଣ୍ଟା ଲାହଗ | ପୱାନା ଉପତ୍ୟକାର ଗୁମ୍ଫାରୁ ଏକ ସୁନ୍ଦର ଦୃଶୟ ମଧ୍ୟ ଉପହଭାଗ କରିପାରିବ |

ନିକଟତ୍ମ ପଯଷୟଟନ ସ୍ଥାନ
● ହଲାନାଭାଲା ପାୋଡ ହଷ୍ଟସନ (26 କିହଲାମିଟର)
● କାମହଶଟ୍ ଜଳପ୍ରପାତ୍ (9.2 କିହଲାମିଟର)
● ଭିସାପୁର ଦୁଗଷ(21.6 କିହଲାମିଟର)
● ହଲାେଗଡ ଦୁଗଷ(20.5 କିହଲାମିଟର)
● ତ୍ୁଙ୍ଗ ଦୁଗଷ(33.7 କିହଲାମିଟର)
● ଟିହକାନା ଦୁଗଷ(14.2 କିହଲାମିଟର)
● କାହଲଷଗୁମ୍ଫା (21 କିହଲାମିଟର)
● ଭାହଜ ଗୁମ୍ଫା (22.4 କିହଲାମିଟର)

ଦୂରତ୍ା ଏବଂ ଆବଶୟକ ସମୟ ସେିତ୍ ହରଳ, ଏୟାର, ହରାଡ୍ (ହେନ୍, ବିମାନ, ବସ୍) ଦ୍ୱାରା ପଯଷୟଟନ ସ୍ଥାନକୁ କିପରି ଯାତ୍ରା କରିହବ
● ସ କ ପଥ: ମୁମବାଇ- ୧୧୧ କିହଲାମିଟର, ପୁହଣ- ୫୫ କିହଲାମିଟର, ହଲାନାଭାଲା- ୨୫.୯ କିହଲାମିଟର
● ନିକଟତ୍ମ ବିମାନବନ୍ଦର: ପୁହଣ ଆନ୍ତଜଷାତ୍ୀୟ ବିମାନବନ୍ଦର (58.2  ିହଲାମିଟର)।
● ନିକଟତ୍ମ ହରଳ ହଷ୍ଟସନ: କାମହଶତ୍ ହରଳ ହଷ୍ଟସନ 9.6 କିହଲାମିଟର ଦୂରତ୍ାହର ନିକଟତ୍ମ | ଭଡା ଭିର୍ତ୍ତିହର କୟାବ ଏବଂ ହରାଇ ଯାନ ହଷ୍ଟସନରୁ ଉପଲବ୍ଧ |

ବିହଶର୍ ଖାଦୟ ଏବଂ ହୋହଟଲ
ମୋରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ହରାହର୍ଇହର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ସାମଗ୍ରୀ ଅଛିହଯଉଁଥିହର ଶାକାୋରୀ ଏବଂ ଅଣ-ହଭଜ୍ ଖାଦୟ ଅନ୍ତଭୁଷକ୍ତ | ହଲାନାଭାଲାହର ପ୍ରଚୁର ଭଲ ହରଷ୍ଟୁରାଣ୍ଟ ଅଛିଯାୋ ମୋରାଷ୍ଟ୍ରନ ସେିତ୍ ମିଶ୍ରିତ୍ ହରାହର୍ଇ ପ୍ରଦାନ କହର | ହଲାନାଭାଲା ଚିକ୍କି, େଜ୍ ଏବଂ ହଜଲିଚହକାହଲଟ୍ ପରିମିଠା ପାଇଁମଧ୍ୟ ଜଣାଶୁଣା |

ନିକଟହର ଥିବା ଆବାସ ସୁବଧିାଏବଂ ହୋହଟଲ/ଡାକ୍ତରଖାନା/ହପାଷ୍ଟ ଅେିସ୍ /ହପାଲିସ୍ ହଷ୍ଟସନ
ନିକଟହର ଥିବା ଆବାସ ସୁବଧିା ଏବଂ ହୋହଟଲ/ ଡାକ୍ତରଖାନା/ହପାଷ୍ଟ ଅେିସ୍ /ହପାଲିସ୍ ହଷ୍ଟସନ୍ ହଲାନାଭାଲାହର ଅହନକ ଆବାସ ସୁବଧିା ଉପଲବ୍ଧ |
କାମହଶତ୍ ହପାଲିସ ହଷ୍ଟସନ ହେଉଛି୯.୧ କିହଲାମିଟର ଦୂରତ୍ାହର ନିକଟତ୍ମ ହପାଲିସ ହଷ୍ଟସନ | 
ଇନ୍ଦ୍ରାୟନୀ ଡାକ୍ତରଖାନା ହେଉଛି୮.୯ କିହଲାମିଟର ଦୂରହର ନିକଟତ୍ମ ଡାକ୍ତରଖାନା |

ନିକଟସ୍ଥ ଏମଟିଡିସିରିସଟଷ ବିବରଣୀ
ଏମଟିଡିସିକାଲଷା (୨୦ କିହଲାମିଟର)।

ପେିଦର୍୍ନ ନିୟମ ଏବଂ ସମୟ , ପେିଦର୍୍ନ କେିବା ସରବ୍ାତ୍ତମ ମାସ
● ଗୁମ୍ଫାଗୁ କି 8:00 A.M ହର ହଖାଲି6:30 P.M ହର ବନ୍ଦ େୁଏ |
● ଗୁମ୍ଫାଗୁ କି ପାଇଁହକୌଣସିପ୍ରହବଶ ଶୁଳ୍କ ନାେିଁ,
● ଗୁମ୍ଫା ପରିଦଶଷନ କରିବାର ସହବଷାର୍ତ୍ତମ ସମୟ ବର୍ଷା ଋତ୍ୁହର ଅଛିକାରଣ ଜହଣ ପ୍ରକୃତ୍ିର ସୁନ୍ଦର ହସୌନ୍ଦଯଷୟହଦଖିପାରିବ |

ଅଞ୍ଚଳହର କଥିତ୍ ଭାର୍ା
ଇଂୋଜୀ, ହିନ୍ଦୀ, ମୋଠୀ |