ପନେହଲକାଜୀ ଗୁମ୍ଫା ରତ୍ନଗିରିଜିଲ୍ଲାହର ଅବସ୍ଥିତ୍ ୨୯ଟିଗୁମ୍ଫାର ଏକ ହଗାଷ୍ଠୀ । ଏେିଗୁମ୍ଫାଗୁ କି ହକାଟଜାଲ ନଦୀ କୂଳହର ଅଛି|

ଜିଲ୍ଲା/ ଅଞ୍ଚଳ

େତ୍ନାଗିେି ଜିଲ୍ଲା, ମହାୋଷ୍ଟ୍ର, ଭାେତ।

ଇତ୍ିୋସ

ଦ୍ୱାଦଶ ଶତ୍ାବ୍ଦୀର ଶିଲାେରା ଶିଳାହଲଖହର ଦକ୍ଷିଣ ହକାଙ୍କଣରୁ ପାନନଲାକା ଭାବହର ପାନୋହଲକାଜୀ ଗୁମ୍ଫା ଉହଲ୍ଲଖ କରାଯାଇଛି। ସପ୍ତଦଶ ଶତ୍ାବ୍ଦୀହର ବଜିାପୁର ସୁଲତ୍ାନତ୍ ଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଏେିଅଞ୍ଚଳ ଦଖଲ ପହର 'କାଜି' ଶବ୍ଦ ହଯାଡାଯାଇଥିଲା । ବଜିାପୁରର ସୁଲତ୍ାନ ଦାହଭାଲ ବନ୍ଦରକୁକାବୁକରିକାଜି(ଏକ ଶରିଆ ଅଦାଲତ୍ର ମାଜିହଷ୍ଟ୍ରଟ କିମବା ବିଚାରପତ୍ି) ନଯିୁକ୍ତ କରିଥିହଲ। ପାନୋହଲକାଜୀ ଗୁମ୍ଫା ଗୁ କି ତ୍ୃ ତ୍ୀୟ ଶତ୍ାବ୍ଦୀରୁ ହକାଙ୍କଣ ଅଞ୍ଚଳହର ପଥର କଟା ସ୍ଥାପତ୍ୟର ଉପକରଣ ବିକାଶ ଉପହର ଆହଲାକ ପାତ୍ କରନ୍ତି| 

ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ହବୌଦ୍ଧ ଗୁମ୍ଫାର ହଛାଟ ହଗାଷ୍ଠୀକୁ ପରବର୍ତ୍ତଷୀ ସମୟହର ଗପ୍ତୁ ହବୌଦ୍ଧମାହନ ସଂହଶାଧନ କରିଥିହଲ ଏବଂ ବୟବୋର କରିଥିହଲ | ମୋଚାନ୍ଦହରାଶନର ଏକ ବିରଳ ମୂର୍ତ୍ତିହସେିସ୍ଥାନହର ଅଛି| ପଥର-କଟା ହମାହନାଲିଥିକ୍ ମନ୍ଦିର ଏବଂ ଷ୍ଟୁପା ସେିତ୍ ଅହନକ ଗଠନମୂଳକ ଅବଶିଷ୍ଟାଂଶ ଅଛି|

ସମାନ ଗୁମ୍ଫା କହଲେକ୍ସ ହବୌଦ୍ଧ ଧମଷ ବୟତ୍ୀତ୍ େନ୍ଦିୁଧାମିକ ଅଭୟାସର ପ୍ରମାଣ ହଦଇଥାଏ | ଏେିଗୁମ୍ଫାଗୁ କି ଗହଣଶ ଏବଂ ଅନୟାନୟ ହଦବତ୍ାଙ୍କ ଚତ୍ରିକୁହନଇ ଗଠିତ୍ | ଗୁମ୍ଫାହର ହଖାଦିତ୍ କିଛିକାୋଣୀ ଦୃଶୟ ମଧ୍ୟ ହଦଖାଯାଏ |

ଏେିସ୍ଥାନଟିଏକ ହଲାକପ୍ରିୟ ମଧ୍ୟଯୁଗୀୟ ହଶୈବ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ନାଥା ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ସେିତ୍ ଜଡିତ୍ ହେବା ପାଇଁମଧ୍ୟ ଜଣାଶୁଣା | ପରଲରାର ଅନୟତ୍ମ ଅଗ୍ରଣୀ ପ୍ରଚାରକ ହଗାରାଖାନାଥାଙ୍କ ନାଥା ଆହସଟିକ୍ସ ଏବଂ ଢିଲା ମୂର୍ତ୍ତିର ମୂର୍ତ୍ତିଅଛି| ଏେିମୁଖୟ କହଲେକ୍ସଠାରୁ ଅଳ୍ପ ଦୂରହର ଗଣିତ୍ ୱାଡିନାମକ ଅଞ୍ଚଳ ନିକଟହର ଅନୟ ଏକ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ଗୁମ୍ଫା ଅଛି| ଏେିଗୁମ୍ଫାହର ସରସ୍ୱତ୍ୀ, ଗହଣଶ ଏବଂ ଅନୟ କିଛିେନ୍ଦିୁହଦବତ୍ାଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତିଅଛି| ଏେିଗୁମ୍ଫାହର 84 ନାଥା ଆସିଟିକ୍ସ, ପରଲରାର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପ୍ରଚାରକମାନଙ୍କର ଏକ ପୟାହନଲ୍ ହଖାଦିତ୍ | ହକାଟଜାଇ ନଦୀଶଯୟାହର ଥିବା ଏେିବିଚ୍ଛିନ୍ନ ଗୁମ୍ଫା ନିକଟହର ହଛାଟ ହମାହନାଲିଥିକ୍ କିନ୍ି ଅଛି |  ପାନୋହଲକାଜୀଙ୍କ ସ୍ଥାନ ୩ୟରୁ ଚତ୍ୁେଷଶ ଶତ୍ାବ୍ଦୀ ପଯଷୟନ୍ତ ବିଭିନ୍ନ ଧାମିକ ହଗାଷ୍ଠୀ ଦ୍ୱାରା ଦଖଲ କରାଯାଇଥିଲା | ଏେିଗୁମ୍ଫାଗୁ କି ଏେିସମୟ ମଧ୍ୟହର ଧାମିକ ପରିବର୍ତ୍ତଷନର ପ୍ରମାଣ ପ୍ରଦାନ କହର |

ଭୂହଗାଳ

ମହାୋଷ୍ଟ୍ର ୋଜୟ େତ୍ନାଗିେିଜଲ୍ଲିାରେ ପାନହାରଲକାଜୀ ଗୁମ୍ଫାଗୁଡକି | ରସମାରନ  ମୁମବାଇେ 160 କିରଲାମିଟେ ଦକ୍ଷିଣରେ ଅଛନ୍ତି |

ପାଣିପାଗ/ଜଳବାୟ

ହକାଙ୍କଣ ଅଞ୍ଚଳର ପ୍ରମୁଖ ପାଗ ହେଉଛିବର୍ଷା, ହକାଙ୍କଣ ହବଲିହର ଉର୍ଚ୍ ବର୍ଷା(ପ୍ରାୟ 2500 ମିମିରୁ4500 ମିମି) ଅନୁଭୂତ୍ େୁଏ, ଏବଂ ଜଳବାୟୁଆର୍ଦ୍ଷଏବଂ ଉର୍ମ ରେିଥାଏ | ଏେିଋତ୍ୁହର ତ୍ାପମାତ୍ରା ୩୦ ଡିଗ୍ରୀ ହସଲସିୟସ ପଯଷୟନ୍ତ ପେଞ୍ଚିଥାଏ |

ଗ୍ରୀର୍ମଗରମ ଏବଂ ଆର୍ଦ୍ଷ, ଏବଂ ତ୍ାପମାତ୍ରା 40 ଡିଗ୍ରୀ ହସଲସିୟସ୍ ସ୍ପଶଷକହର |
ହକାଙ୍କଣହର ଶୀତ୍ ହେଉଛିତ୍ୁଳନାତ୍ମକ ଭାବହର ମଦୃ ୁଜଳବାୟୁ(ପ୍ରାୟ 28  ଡିଗ୍ରୀ ହସଲସିୟସ୍), ଏବଂ ପାଗ ଥଣ୍ଡା ଏବଂ ଶୁଖିଲା ରେିଥାଏ |

କେିବାକୁଥିବା ଜନିଷିଗୁଡକ

1. ମୁଖୟ ଗୁମ୍ଫା କହଲେକ୍ସ ପରିଦଶଷନ କରନ୍ତୁ।
2. ମଥୱାଡିର ମୁଖୟ ଗୁମ୍ଫା ପରିଦଶଷନ କରନ୍ତୁ।
3. ମଥୱାଡି ନିକଟହର ହକାଟଜାଇ ନଦୀର ହମାହନାଲିଥିକ୍ ମନ୍ଦିରପରିଦଶଷନ କରନ୍ତୁ
4. ପାନୋହଲକାଜୀ ଦୁଗଷପରିଦଶଷନ କରନ୍ତୁ।

ନିକଟତ୍ମ ପଯଷୟଟନ ସ୍ଥାନ

ନିକଟତ୍ମ ପଯଷୟଟନ ସ୍ଥାନ -
● ମରାଠା ଦରବାର ପାକଷ(12.9 କିହଲାମିଟର) 
● ଡାହଭାଲ୍ ହଜଟିବସନ୍ତ ଏବଂ ମଧ୍ୟଯୁଗୀୟ ସ୍ମାରକୀ (16.4 କିହଲାମିଟର)
● ହକଶବରାଜ ମନ୍ଦିର (25.5 କିହଲାମିଟର)
● ଉନୋଭାହର - ଗରମ ଜଳ ବସନ୍ତ (16.7 କିହଲାମିଟର)
● ଚାନ୍ଦିକା ହଦବୀ ହଦବସ୍ଥାନ (16.8 କିହଲାମିଟର)
● ହଖଡ୍ ଏବଂ ଚପିଲୁନ୍ ହର ଗୁମ୍ଫା

ଦୂରତ୍ା ଏବଂ ଆବଶୟକ ସମୟ ସେିତ୍ ହରଳ, ଏୟାର, ହରାଡ୍ (ହେନ୍, ବିମାନ, ବସ୍) ଦ୍ୱାରା ପଯଷୟଟନ ସ୍ଥାନକୁକିପରିଯାତ୍ରା କରିହବ

● ଡାହପାଲିକିମବା ବହମବରୁପାଙ୍ଗାରୀ ଯାଉଥିବା ରାଜୟ ପରିବେନ ବସ୍ ହର ଯାତ୍ରା କରିପାରିବା, ଏବଂ ପରିଦଶଷକମାହନ ପାନୋହଲକାଜୀ ବସ୍ ହର ଓହ୍ଲାଇବା ଉଚିତ୍ - ଅଟକିବା ଉଚିତ୍ | ବହମବଠାରୁଗୁମ୍ଫା ପଯଷୟନ୍ତ ହମାଟ ଦୂରତ୍ା ପ୍ରାୟ ୨୮୦ କିହଲାମିଟର | 
● ଏୟାର ଦ୍ୱାରା:- ନିକଟତ୍ମ ଆନ୍ତଜଷାତ୍ୀୟ ବିମାନବନ୍ଦର ହେଉଛି ହଗାଆ ଆନ୍ତଜଷାତ୍ୀୟ ବିମାନବନ୍ଦର (254 କିହଲାମିଟର)
● ହେନ୍ ଦ୍ୱାରା: ନିକଟତ୍ମ ହରଳ ହଷ୍ଟସନ୍ ହେଉଛିହଖଡ୍ ହରଳ ହଷ୍ଟସନ୍ (34 କିହଲାମିଟର)

ବିହଶର୍ ଖାଦୟ ଏବଂ ହୋହଟଲ

େତ୍ନାଗିେି ଆଲରଫାନରସା ଆମବ ଏବଂ କାଜୁ ବାଦାମ ପ୍ରସିଦ୍ଧ | ଉପକୂଳ ମହାୋଷ୍ଟ୍ରେ ଏକ ଅଂର୍ ରହାଇ ଏହା ରକାଙ୍କଣୀ ସାମୁଦ୍ରିକ ଖାଦୟ ପାଇେଁଜଣାର୍ୁଣା|

ନିକଟହର ଥିବା ଆବାସ ସୁବଧିା ଏବଂ ହୋହଟଲ/ ଡାକ୍ତରଖାନା/ହପାଷ୍ଟ ଅେିସ୍ /ହପାଲିସ୍ ହଷ୍ଟସନ୍

ଏେିସ୍ଥାନହର ରେିବା ପାଇଁ ହୋହଟଲ, ହରଷ୍ଟୁରାଣ୍ଟ, ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ୱାସ୍ଥୟ ହକନ୍ଦ୍ର, ସବଷସାଧାରଣ ହଶୌଚାଳୟ ଇତ୍ୟାଦିପରିବେୁତ୍ ଭଲ ପଯଷୟଟନ ସୁବଧିା ଅଛି|

ଅଞ୍ଚଳହର କଥିତ୍ ଭାର୍ା

● ରତ୍ନଗିରି ପରିଦଶଷନ କରିବାର ସହବଷାର୍ତ୍ତମ ମାସ ହେଉଛି ଅହକିାବରରୁମାର୍ଚ୍ଷପଯଷୟନ୍ତ | 
● ଏେିଗୁମ୍ଫାଗୁ କି ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁହଖାଲା ଅଛି|
● ଗୁମ୍ଫା ନିକଟହର ପ୍ରକୃତ୍ିର ଶାନ୍ତ ହସୌନ୍ଦଯଷୟକୁଉପହଭାଗ କରିପାରିହବ|

ଅଞ୍ଚଳହର କଥିତ୍ ଭାର୍ା

ଅଞ୍ଚଳହର କଥିତ୍ ଭାର୍ା