ୋଜମାଚିଦୁଗଣମହାୋଷ୍ଟ୍ରେ ପଶୁଣ ଜିଲ୍ଲାେ ପାଶ୍ଚାତୟ ୋଟେ ସାହିଦ୍ରିଶେଞ୍ଜଶେ ଅଛି| 
ଏହିସାଇଟ୍ ଶଲାନାଭଲାେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପାହାଡ ଶଷ୍ଟସନ ନିକ୍ଟଶେ ଅବସ୍ଥିତ | ମହାୋଷ୍ଟ୍ର
ୋଜୟେ ସବୁଠାେୁଶଲାକ୍ପ୍ରିୟ ଶେକ୍ିଂ ସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟେୁୋଜମାଚିଦୁଗଣଅନୟତମ |

ଜିଲ୍ଲା / ଅଞ୍ଚଳ

ପଶୁଣ ଜିଲ୍ଲା, ମହାୋଷ୍ଟ୍ର, ଭାେତ।

ଇତିହାସ

ୋଜମାଚିେ ଦୁଇ ହଜାେ ବଷଣେ ଇତିହାସ ଅଛି| ଏହିପ୍ରତିେକ୍ଷା, ସ୍ଥାପତୟ ପ୍ରାେମ୍ଭଶେ
ଶବାେ ୋଟ ଉପଶେ ଦୃଷ୍ଟିେଖିବା ପାଇଁଉଭା ଶହଲା | ଦୁଗଣପେିସେ କ୍ଶମ୍ପଲକ୍ସଶେ ବିୋଳ
ପ୍ରାଚୀେ, କ୍ଠିନ କ୍ାନ୍ଥ, ବିୋଳ ଶଗଟଶୱ, ଆବାସିକ୍ ବଭିାଗଗୁଡକ୍ି, ଜଳ ଶର୍ଯାଗାଣ, 
ପ୍ରୋସନିକ୍ ଶକ୍ାଠା ଏବଂ ପ୍ରସ୍ଥାନ ପାଇଁଗପ୍ତୁ ୋଟକ୍ େହିଛି| କ୍ାଲ ଶଭୈେବଙ୍କେ ଏକ୍
େୁଖିଲା ୋଜଶକ୍ାଷ ମନ୍ଦିେ ଶ୍ରୀବଦ୍ଧଣନ ଏବଂ ମନେଂଜନ ଦୁଗଣମଧ୍ୟଶେ ଅବସ୍ଥିତ |
ଛତ୍ରପତିେିବାଜୀ ମହାୋଜଙ୍କ ୋସନ କ୍ାଳଶେ ଏହିଦୁଗଣମୋଠା ସାମ୍ରାଜୟେ ଏକ୍ ପ୍ରମୁଖ
ଦୁଗଣଭାବଶେ ନିଜେ ଖୟାତିଅଜଣନ କ୍େିଥିଲା, ର୍ଯିଏ ୧୬୫୭ ମସିହାଶେ ନୂତନ ସଂେଚନା
ନିମଣାଣ କ୍େିଏହିଦୁଗଣେ ସମ୍ପ୍ରସାେଣ କ୍େିଥିଲା | ଏହିଦୁଗଣ ପଶ୍ଚିମ ୋଟେ ଏକ୍
ଆକ୍ଷଣଣୀୟ ନିମଣାଣ ଭାବଶେ ଜଣାେୁଣା | । ୋଜମାଚିଦୁଗଣଅଶନକ୍ ୋଜତ୍ୱ ଶଦଖିଛି|
ଏହିଦୁଗଣଟିପ୍ରାୟ ୧୭୦୪-୧୭୦୫ ଶମାଗଲ ସାମ୍ରାଜୟେ ଅଧୀନଶେ ଥିଲା। ଏହା ପଶେ
ମୋଠାମାଶନ ଏହାେ ଦାୟିତ୍। ଗ୍ରହଣ କ୍ଶଲ। ଠିକ୍ ସମୟଶେ, ୋଜମାଚିଦୁଗଣମୋଠା
ସାମ୍ରାଜୟେ ପତନ ଏବଂ ବ୍ରିଟିେ ସାମ୍ରାଜୟେ ଉତ୍ଥାନ ଶଦଖିଲା | ଏହିଦୁଗଣ ୧୮୧୮ 
ମସିହାଶେ ବ୍ରିଟିେ ସାମ୍ରାଜୟେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣଶେ ପଡିଗଲା। ୋଜମାଚିମାଳଭୂମିେ ପଶ୍ଚିମ
ପାଶ୍ୱଣଶେ ଶକ୍ାଣ୍ଡାନାେ ପ୍ରାଚୀନ ଶବୌଦ୍ଧ ଗମ୍ଫୁ ାଗୁଡକ୍ିେ ଦୃେୟ େହିଛି। ଖ୍ରୀଷ୍ଟପବୂ ଣ ଦ୍ୱିତୀୟ
େତାବ୍ଦୀଶେ ଏହିଗମ୍ଫୁ ାଗୁଡକ୍ି ଶଖାଦିତ ଶବାଲିବିଶ୍ୱାସ କ୍ୋର୍ଯାଏ |
ଏହିଅଞ୍ଚଳ ବଷଣା ଋତୁଶେ ଶସୌନ୍ଦର୍ଯଣୟେ ଏକ୍ ଭିନ୍ନ ଅନୁଭବ ଶଦଇଥାଏ ଶର୍ଯଉଁଠାଶେ
ପର୍ଯଣୟାପ୍ତ ପେିମାଣେ ଜଳପ୍ରପାତ, ଝେଣା ଏବଂ ସବୁଜ ଜଙ୍ଗଲ ଏବଂ ମାଳଭୂମିନିକ୍ଟସ୍ଥ
ଶସୌନ୍ଦର୍ଯଣୟକ୍ୁସମୃଦ୍ଧ କ୍େିଥାଏ | ଶମୌସୁମୀ ବଷଣା ପବୂ ଣେୁ ଅଗ୍ନିପ୍ରବାହେ ସନ୍ଦୁେ ଦୃେୟକ୍ୁ
ଅନୁସନ୍ଧାନ କ୍ଶେ |

ଭୂଶଗାଳ

ୋଜମାଚିପଏଣ୍ଟ, ପୁଶଣେୁମୁମବାଇ ୋସ୍ତା େ, ୋଟେ ଆେମ୍ଭ ପବୂ ଣେୁ, ର୍ଯାହା ଶଲାନାଭାଲା
ଠାେୁ୬.୫ କ୍ିମିଅଛି | ଏହିଦୁଗଣଟିମହାୋଷ୍ଟ୍ରେ ସାହିଦ୍ରିପବଣତେ ଏକ୍ ଅଂେ | ଦୁଗଣେ
ଉର୍ଚ୍ତା ୩୬୦୦ େୁଟ | ୋଜମାଚିଦୁଗଣଶେ ଶ୍ରୀବଦ୍ଧଣନ ଏବଂ ମନେଂଜନ ଦୁଗଣନାମକ୍ ଦୁଇଟି
ଗଡ ଅଛି, ମନେଂଜନ ଦୁଗଣଏବଂ ଶ୍ରୀବଦ୍ଧଣନ ଦୁଗଣ| ଶ୍ରୀବଦ୍ଧଣନ ଦୁଗଣେ ସଶବଣାର୍ଚ୍ ଦୃଷ୍ଟିଶକ୍ାଣ
େହିଛିଏବଂ ୯୧୪ ମିଟେ ଉର୍ଚ୍ତାଶେ ଅଛିଏହିଅଞ୍ଚଳେ ଅପୂେଣୀୟ ଦୃେୟ ପ୍ରଦାନ
କ୍େୁଥିବାଶବଶଳ ମନେଂଜନ ଦୁଗଣ୮୩୩ ମିଟେ ଉର୍ଚ୍ତାଶେ ସମାନ ଭାବଶେ ଶସୌନ୍ଦର୍ଯଣୟ
ବୃଦ୍ଧିକ୍େୁଛି|

ପାଣିପାଗ / ଜଳବାୟୁ

ଏହିଅଞ୍ଚଳଶେ ହାୋହାେିତାପମାତ୍ରା ୧୯-୩୩ ଡିଗ୍ରୀ ଶସଲସିୟସ ସହିତ ଏକ୍ ଗେମଅଦ୍ଧଣେୁଷ୍କ ଜଳବାୟୁେହିଛି|
ଏପ୍ରିଲ୍ ଏବଂ ଶମ ଶହଉଛିଏହିଅଞ୍ଚଳେ ସବୁଠାେୁ ଉତପ୍ତ ମାସ ଶର୍ଯଶତଶବଶଳ
ତାପମାତ୍ରା୪୨ ଡିଗ୍ରୀ ଶସଲସିୟସ୍ ପର୍ଯଣୟନ୍ତ ପହଶଞ୍ଚ |
େୀତ ଅତୟଧିକ୍, ଏବଂ ତାପମାତ୍ରା ୋତିଶେ ୧୦ ଡିଗ୍ରୀ ଶସଲସିୟସ ପର୍ଯଣୟନ୍ତ ର୍ଯାଇପାଶେ, 
କ୍ିନ୍ତୁଦିନେ ହାୋହାେିତାପମାତ୍ରା ପ୍ରାୟ ୨୬ ଡିଗ୍ରୀ ଶସଲସିୟସ |
ଏହିଅଞ୍ଚଳଶେ ବାଷିକ୍ ବୃଷ୍ଟିପାତ ପ୍ରାୟ ୭୬୩ ମିଲିମିଟେ ଅଶଟ |

କ୍େବିାକ୍ୁଥିବା ଜନିଷିଗୁଡକ୍ି

ପର୍ଯଣୟଟକ୍ମାଶନ ୋଜମାଚିଦୁଗଣଶେ ନିମନଲିଖିତ ସ୍ଥାନ କ୍ିମବା ଦୃେୟ ଉପଶଭାଗ କ୍େିପାେିଶବ:
● ଦୁଗଣଗୁଡକ୍ି ଏକ୍ ଶଭଶଣ୍ଟଜ୍ ପଏଣ୍ଟ ପ୍ରଦାନ କ୍ଶେ | ଉତେେୁଆେମ୍ଭ କ୍େି
ଆପଣ ମଦନ ପଏଣ୍ଟ, ଧକ୍ ବାହିେୀ ଏବଂ ଭୀମାେଙ୍କେ ଶଦଖିବାକ୍ୁପାଇଶବ | 
ଦକ୍ଷିଣ ପାଶ୍ୱଣକ୍ାଟାଲଧାେ, ଶଲାନାଭାଲା, କ୍େଜାଟ ଶଦଖିବାକ୍ୁପାଇଶବ |
● ଆପଣ ଉପତୟକ୍ାକ୍ୁମଧ୍ୟ ଶଦଖିପାେିଶବ ର୍ଯାହା ହିଲ୍ ଶଷ୍ଟସନ୍ ଶଦଇ କ୍ଟିବ, 
ଆଗକ୍ୁବି ଆପଣ ଭଲଭାନ୍ ଡୟାମ୍, ଟୁଙ୍ଗାଲିଡୟାମ୍ ଏବଂ ଶେଷଶେ ଡୁୟକ୍'ସ 
ଶନାଜ ମଧ୍ୟ ଶଦଖିଶବ | ଆପଣ ଶ୍ରୀବଦ୍ଧଣନ ଦୁଗଣେୁଡାହାଣ ପାଶ୍ୱଣଶେ ଥିବା
ମାଙ୍କଡ ପାହାଡକ୍ୁମଧ୍ୟ ଶଦଖିପାେିଶବ |
● ଦକ୍ଷିଣ-ପବୂ ଣଶେ (ଆପଣଙ୍କ ବାମେୁ), ଆପଣ କ୍ାଟାଲଧାେ ଜଳପ୍ରପାତେ
(ଶମୌସୁମୀ ଋତୁଶେ), ଶଲାନାଭାଲା ଏବଂ ଖଂଡାଲାେ ର୍ଯୁଗଳ ପାହାଡ
ଶଷ୍ଟସନେ ଝଲକ୍ ପାଇପାେିଶବ |
● ଏହିଶେକ୍ ଉଦ୍ଭିଦ ଏବଂ ଜୀବଜନ୍ତୁ ଶେ ପେପି ୂର୍ଣ୍ଣ| ଏହିଜଙ୍ଗଲଶେ ଅଶନକ୍
ପକ୍ଷୀ, ଝିଟିପିଟିଏବଂ କ୍ୀଟପତଙ୍ଗ ବାସ କ୍େନ୍ତି| ଏହିଜଙ୍ଗଲ ଶବଲଟଶେ
େକ୍ତିୋଳୀ ଚିତାବାେ ଶଦଖିବାେ ଉଦାହେଣ ଅଛି|
● ୋଜମାଚିଶେକ୍ ଜୁଳୁଜୁଳଆି ଶପାକ୍େ ଦୃେୟ ଶଦଖିବା ପାଇଁପ୍ରସିଦ୍ଧ | ସଶୂର୍ଯଣୟାସ୍ଥ
ପଶେ ଏହିଶପାକ୍ଗୁଡକ୍ିେ ଶଜୟାତିେ ଦୃେୟ ଆମକ୍ୁଏକ୍ ର୍ଯାଦୁକ୍େୀ ଦୁନଆି କ୍ୁ
ଶନଇର୍ଯାଏ |
● ଶମୌସୁମୀ ଋତୁପବୂ ଣେୁଆପଣ ବାଶୟାଲୁମାଇଶନସନସେ ଏହିସନ୍ଦୁେ ଦୃେୟକ୍ୁ
ପ୍ରଚୁେ ପେିମାଣଶେ ଶଦଖିପାେିଶବ |

ନିକ୍ଟସ୍ଥ ପର୍ଯଣୟଟନ ସ୍ଥାନ |

ପର୍ଯଣୟଟକ୍ମାଶନ ନିମନଲିଖିତ ସ୍ଥାନଗୁଡକ୍ି ପେିଦେଣନ କ୍େିପାେିଶବ ର୍ଯାହା ୋଜମାଚିଦୁଗଣ
ନିକ୍ଟଶେ ଅବସ୍ଥିତ:
● ଧକ୍ ବାହିେୀ ଗମ୍ଫୁ ା (୫୪ କ୍ି.ମି) - ଧକ୍ ବାହିେୀ ପଶୁଣ ଜିଲ୍ଲାେ ମଲାଭାଲୀ
ଗଁାେ ଜାମ୍ବିଭଲିନିକ୍ଟଶେ ଅବସ୍ଥିତ ସାହିଦ୍ରିପାହାଡ ପେିସେେ ଏକ୍ ଗମ୍ଫୁ ା |
● ଉଦୟସାଗେ ହ୍ରଦ (୧ କ୍ିମି) - 'ଉଦୟସାଗେ ହ୍ରଦ' ଏକ୍ ଜଳଭଣ୍ଡାେ, ର୍ଯାହା
ପାଖାପାଖି ୨୦୦ ବଷଣପଶୂବଣନମିିତ ଶହାଇଥିଲା | ଏହିହ୍ରଦ ଉଦଶୱଡିଶବସ୍
ଗଁାେ ଅତିନିକ୍ଟ, ର୍ଯାହାକ୍ି ମାତ୍ର ୧.୫ କ୍ିଶଲାମିଟେ ଏବଂ ଜଙ୍ଗଲ ପାଖଶେ |
● େିଶୋଟା ହ୍ରଦ କ୍ୟାମ୍ପିଂ (୫.୩ କ୍ି.ମି ) - ଶଲାନାଭାଲା ଠାେୁଏହିକ୍ୟାମ୍ପସାଇଟ
୧୧ କ୍ିଶଲାମିଟେ ଦୂେଶେ ଅବସ୍ଥିତ | ହ୍ରଦ ଶମୌସୁମୀ ସମୟଶେ ଏହାେ କ୍ୂଳ
ଅତିକ୍ରମ କ୍ଶେ | ଏହିହ୍ରଦଟିଭାଲଭାଣ୍ଡ େକ୍ଣେ ନିକ୍ଟବତଣୀ ଶର୍ଯଶତଶବଶଳ
ଶଲାନାଭାଲା ପାଶ୍ୱଣେୁଆେମ୍ଭ ହୁଏ |
● କ୍ାଟାଲଧାେ ଜଳପ୍ରପାତ ୋଶପଲିଂଗ (୬.୧ କ୍ି.ମି ) - ଶମୌସମୁ ୀ ପହଞ୍ଚିବା
ପଶେ, କ୍ିଛିଦିନ ମଧ୍ୟଶେ ଏକ୍ ଚମତ୍କାେ ସ୍ଥାନ, କ୍ାଟାଲଧାେ ଜଳପ୍ରପାତ ପାଇଁ
ଦ୍ୱାେ ଶଖାଲା | ନାମେ ଅଥଣଶହଉଛିଏକ୍ ପଥେ େଖିେେୁଜଳପ୍ରପାତ | ଏହି
୩୫୦ େୁଟେ ଜଳପ୍ରପାତ ଶକ୍ବଳ ଆପଣଙ୍କେ ୋେୀେିକ୍ ସସ୍ଥୁତାକ୍ୁପେୀକ୍ଷା
କ୍ଶେ ନାହିଁବେଂ ଏହା ଆପଣଙ୍କେ ମାନସିକ୍ େକ୍ତିମଧ୍ୟ ପେୀକ୍ଷା କ୍ଶେ |

ଖାଦୟ ବିଶେଷତା ଏବଂ ଶହାଶଟଲ

ମଳୂ କ୍ୟାମ୍ପଶେ ଥିବା ଉଦୁୱାଡଶିେ କ୍ିଛିଗ୍ରାମବାସୀ ଆପଣଙ୍କ ପାଇଁସସ୍ୱୁାଦୁେଶେ େନ୍ଧା
ଖାଦୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କ୍େିପାେିଶବ - ପ୍ରାୟତଃ ଅଣ୍ଡା / ଚିଶକ୍ନ୍ ତେକ୍ାେୀ କ୍ିମବା ଉସାଲ୍, ଭାକ୍ରି
ଏବଂ ଭାତ ସହିତ ଡାଲି| ଆପଣ ଶପାଶହ, ଭାଜିଏବଂ ମୟାଗିପେିଜଲଖିଆ ଅପ୍ସନ୍ ପାଇଁ
ମଧ୍ୟ ଚୟନ କ୍େିପାେିଶବ | ଶକ୍ାକ୍ମ ୋେବତ ଏବଂ ଶଲମବୁପାଣିପେିସଶତଜ ପାନୀୟ
ମଧ୍ୟ ଉପଲବ୍ଧ | ଆପଣ ମିସାଲ୍ ପାଓ ଏବଂ ଭଡା ପାଓ ମଧ୍ୟ ପାଇପାେିଶବ | ଖାଦୟ ସେଳ
କ୍ିନ୍ତୁଏକ୍ ଅତୟଧିକ୍ ପ୍ରାମାଣିକ୍ ମୋଠୀ ସବାଦ ଅଛି- ଏକ୍ କ୍ଲାନ୍ତକ୍ାେୀ ଶେକ୍ ପଶେ ବିଶ୍ରାମ 

ନିକ୍ଟସ୍ଥ ଆବାସ ସୁବଧିା ଏବଂ ଶହାଶଟଲ /ଡାକ୍ତେଖାନା / 
ଡାକ୍େେ / ଶପାଲିସ ଥାନା |

ୋଜମାଚିଦୁଗଣନିକ୍ଟଶେ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନୀୟ ଶହାଶଟଲ ଏବଂ େିସଟଣଉପଲବ୍ଧ |
ଶଲାନାଭାଲାେ ୟସ୍ ହସ୍ପିଟାଲ୍ ଶବସ୍ କ୍ୟାମ୍ପ ଉଦୁୱାଡିଠାେୁ୧୮ କ୍ିମିଦୂେଶେ |
ଶଲାନାଭାଲାଶେ ନିକ୍ଟତମ ଡାକ୍େେ ୧୬ କ୍ିଶଲାମିଟେ ଦୂେଶେ |
ଶଲାନାଭାଲା ଗ୍ରାମିନ୍ ଶପାଲିସ୍ ଶଷ୍ଟସନ ୋଜମାଚିଦୁଗଣଶବସ୍ କ୍ୟାମ୍ପେୁ୧୩ କ୍ି.ମି |

ପେିଦେଣନ ନିୟମ ଏବଂ ସମୟ, ସଶବଣାତମ ମାସ

ଜୁନ୍ େୁଶସଶପଟମବେ ମାସ ୋଜମାଚିପେିଦେଣନ କ୍େିବା ପାଇଁସଶବଣାତମ ସମୟ, ଶର୍ଯଶହତୁ
ଏଠାଶେ ଶମୌସମୁ ୀ ଋତୁଆପଣଙ୍କୁଦୁଗଣଉପେକ୍ୁଚଢ଼ିବା ସମୟଶେ ଜଳ ଝେଣା ଏବଂ
ସବୁଜତା ସହିତ ଅଭିବାଦନ କ୍ଶେ | ର୍ଯଦିଓ ଏହା ଏକ୍ ସନ୍ଦୁେ ସ୍ଥାନ ର୍ଯାହା ବଷଣସାୋ
ଉପଶଭାଗ ଶହାଇପାେିବ | ମଧ୍ୟାହ୍ନେୁସନ୍ଧୟା ପର୍ଯଣୟନ୍ତ ପର୍ଣ୍ୂ ଣଦୃେୟ ସହିତ ଦୁଗଣପେିଦେଣନ
କ୍େିବା ପାଇଁଏକ୍ ଆଦେଣ ସମୟ ଭାବଶେ ବିଶବଚନା କ୍ୋର୍ଯାଏ | ୋତିଶେ ଗାଡି
ଚଳାଇବା ତୁଳନାତ୍ମକ୍ ଭାବଶେ କ୍ଷ୍ଟକ୍େ ଶହାଇର୍ଯାଏ |

ଅଞ୍ଚଳଶେ କ୍ଥିତ ଭାଷା

ଇଂୋଜୀ, ହିନ୍ଦୀ, ମୋଠୀ |